Ապատեղեկատվություն. Պատվաստումից հետո մարդը կրկնակի անգամ ավելի հաճախ կհիվանդանա, քան մինչև պատվաստումը, ու հիվանդությունն ավելի ծանր կտանի

Վճիռ. Կեղծ լուր

Մայիսի 7-ին Facebook օգտատեր Գոչա Չումաշվիլին սոցիալական ցանցում հրապարակում է արել, որը պարունակում է COVID-19-ի պատվաստանյութի ազդեցության հետ կապված կեղծ պնդում: Հրապարակման հեղինակի համաձայն, պնդումները բժշկական գիտությունների դոկտոր Ալեքսանդրե Ռեձկոյին են պատկանում: Նյութի համաձայն, պատվաստումից հետո մարդը դառնում է վարակակիր ու վարակ է տարածում: Պատվաստումից հետո մարդը երկու անգամ ավելի հաճախ կհիվանդանա, քան՝ մինչև պատվաստումն ու հիվանդությունն ավելի ծանր կտանի: Հրապարակման մեջ որպես փաստարկ Իսրայելի օրինակն է բերված, որտեղ հայտարարության հեղինակի համաձայն, մահացությունը (պատվաստման ծրագրի մեկնարկից հետո) կրկնապատկվել է: Նյութի համաձայն, պատվաստանյութերը դեռ չեն անցել փորձարկման երրորդ փուլը, հետևաբար՝ մարդիկ մասնակցում են փորձարկությանը:

Հրապարակման մեջ բերված պնդումներն իրականությանը չեն համապատասխանում

Սոցիալական ցանցում նյութը տարածել է նաև Դավիթ Գիորգոբիանին, ում հրապարակումը 5 հազարից ավելի տարածում ունի: Մայիսի 8-ին նույն բովանդակությամբ հրապարակում արել է հայր Պետրեն, ում հրապարակումով կիսվել է ավելի քան 3 հազար Facebook օգտատեր: Ապատեղեկատվությունը տարածվել է նաև այնպիսի հակապատվաստանյութային, ապատեղեկատվական Facebook խմբերում, ինչպիսիք են՝ ანტი-მასონობა. „ანტიქრისტეს“ ახალი მსოფლიო წესრიგი (NWO); ანტი-ეკუმენიზმი, კორონა მაფია, კორონამაფიაև საქართველო როგორც საექსპერიმენტო ქვეყანა:

Ալեքսանդրե Ռեձկոն Պետերբուրգի օրենսդրական ասամբլեայի երրորդ լսման պատգամավոր էր: Ինչպես պարզվում է նրա կենսագրությունից, նա ավարտել է Ցիմբիրում Ալթայի բժշկական համալսարանը: Նա հաճախ է հանդիսանում պատվաստման դեմ հայտարարություններով հաճախ է հանդես գալիս:

Պնդում՝ Պատվաստումից հետո մարդը դառնում է վարակակիր, այդ պատճառով նա պարտավոր է դիմակ կրել, քանի որ վիրուս է տարածում

Վճիռ՝ Կեղծ լուր

Երեք տեսակի՝ Pfizer, Astrazeneca, Sinopharm պատվաստանյութերը, որոնցով ընթանում է Վրաստանում պատվաստման գործընթացը, տարբեր տեխնիոլոգիաներով են պատրաստված: Pfizer-ը հանդիսանում է ի-ՌՆԹ (Ինֆորմացիոն ռիբոնուկլեյնաթթու) տեխնոլոգիաների հիմունքով մշակած պատվաստանյութ, Աստրազենեկան՝ վիրուսային վեկտորի, Սինոֆարմը՝ ինակտիվացված վիրուսով մշակված պատվաստանյութ է: Ոչ մի պատվաստանյութով պատվաստումից հետո մարդը վարակակիր չի դառնում և ոչ էլ վարակ է տարածում: Պատվաստանյութի գործելու սկզբունքը հետևյալն է՝

1.«Ֆայզեր». ի-ՌՆԹ պատվաստանյութերը կենդանի վիրուս չեն պարունակում և այն մարդկանց օրգանիզմին վիրուսի հասկ (այսպես կոչված՝ սպայկ) սպիտակուցի մասին տեղեկություն են փոխանցում: Հասկ սպիտակուցը (Spike protein) վիրուսի բջջին հասնելու համար կարևոր ռեցեպտոր է հանդիսանում: Pfizer/BioNTech-ի և Moderna-ի պատվաստանյութերը մարդու օրգանիզմ տեղափոխելու ժամանակ, մարդու օրգանիզմը COVID-19 վիրուսի նման արհեստականորեն հասկ սպիկտակուց է սկսում արտադրել, ինչի արդյունքում հակամարմիններ են արտադրվում: Երբ օրգանիզմում որոշակի քանակով հասկ սպիտակուցներ են արտադրվում, մարդու օրգանիզմի իմունիտետի բջիջներն այս հասկ սպիտակուցները չեզոքացնելու նպատակով սինթեզավորում են հակամարմիններ: Հակամարմինները հենց մարդու օրգանիզմում սինթեզավորված հասկ սպիտակուցներին են վերացնում, այսպիսով ստեղծվում է COVID-19 վիրուսի դեմ իմունիտետ: Համապատասխանաբար, Pfizer/BioNTech-ի և Moderna-ի պատվաստանյութերով մարդու օգանիզմը ստանում է տեղեկություն այն մասին, թե ինչպես արտադրի COVID-19-ի վիրուսի նման հասկ սպիտակուց, ինչն իմունիտետի արտադրման հիմքն է: Նշված պատվաստանյութերը COVID-19-ի թուլացված կամ մեռած հատվածներ չի պարունակում:

Այսպիսով, այն դեպքում, եթե մարդու օրգանիզմում կորոնավիրուս է հայտնվել, նշված պատրաստանյութի հակամարմինները վիրուսի կտորներին շատ ավելի արագ ու արդյունավետ կերպով կճանաչեն ու կչեզոքացնեն, քան չպատվաստված մարդու օրգանիզմը կգործեր (տես՝ «Փաստ-մետրի» հոդվածը):

2. Աստրազենեկա. Oxford/AstraZeneca-ի COVID-19-ի դեմ պատվաստանյութը վիրուսային ու վեկտորային պատվաստանյութ է: Այս դեպքում այլ վիրուսի մոդիֆիկացում է տեղի ունենում, մասնավորապես՝ կորոնավիրուսի այսպես կոչված սպայկ սպիտակուցի գենի տեղափոխումն այլ վիրուսի հետ: Որպես վիրուսային վեկտոր վերցված է թուլացված ադենովիրուս, որը սովորական մրսածություն է առաջացնում: Մոդիֆիկացված վիրուսը մարդու բջիջներում չի բազմանում և վտանգ չի հանդիսանում: Էլեկտորային տեխնոլոգիան ապրոբացված մեթոդ է:

Բիձինա Կուլումբեգովի պարզաբանմամբ, որպեսզի օրգանիզմը հասկ սպիտակուց սկսի արտադրել, համապատասխան տեղեկությունը նրան փոխանցվում է վեկտորային վիրուսի՝ ադենովիրուսի միջոցով: Պարզ ասած՝ տեղեկություն այն մասին, թե ինչպես պետք է մարդու օրգանիզմը ստեղծի «սպայկ» սպիտակուցներ, նամակ է, իսկ ադենովիրուսը՝ այս տեղեկության նամակը փոխանցողն է՝ ծրարը: Պատվաստանյութի աշխատանքի ողջ մեխանիզմը հետևյալն է՝պատվաստվելիս մարդու օրգանիզմ է մտնում ադենովիրուս, որը կատարում է ծրարի ֆունկցիան, պարունակում է «սպայկ սպիտակուց» ստեղծելու համար բավարար տեղեկություն և բացվում է օրգանիզմում հայտնվելուց մի քանի ժամ անց: Չնայած սրան, այդ պահի դրությամբ մարդու օրգանիզմում «սպայկ սպիտակուցների» սինթեզն արդեն սկսված է լինում: Նշված գործընթացն առաջացնում է բջջի ուժեղ իմունային ռեակցիա, ինչը հակամարմինների առաջացմամբ է արտահատվում: Համապատասխանաբար, պատվաստումից հետո, եթե մարդը կորոնավիրուսով վարակվի, նրա իմունային համակարգն այս վիրուսի դեմ պայքարել կկարողանա արդեն պատվաստման արդյունքում ստեղծած հակամարմինների միջոցով: (տե՛ս Փաստ-մետրի հոդվածը)

3.Սինոֆարմ. Սինոֆարմը (BBIBP-CorV) ինակտիվացված կորոնավիրուսի դեմ պատվաստանյութ է, որը 2020թ սկզբում ստեղծել է Պեկինի կենսաբանական արտադրանքների ինստիտուտը: Սինոֆարմ պատվաստանյութի աշխատանքի սկզբունքը հետևյալն է՝ այն սովորեցնում է իմունային համակարգին հակամարմիններ արտադրել SARS-CoV-2-ի դեմ: Հակամարմինները կցվում են վիրուսի սպիտակուցներին, մասնավորապես՝ այսպես կոչված սպայկ սպիտակուցին, ինչով ծածկված է վիրուսի մակերեսը:

Պատվաստանյութը ստեղծելու համար գիտնականները կորոնավիրուսի Չինաստանի կլինիկաների պացիենտներից երեք նմուշ են վերցրել և ընտրել դրանցից մեկը, որն ամենաարագ կերպով բազմանում է կապիկի երիկամի բջիջներում: Վիրուսն ընտրելու և բազմանալուց հետո տեղի է ունենում վիրուսի ինակտիվացում քիմիական նյութերով: Ինակտիվացված կորոնավիրուսը բազմանալ այլևս չի կարողանում, չնայած դրա սպիտակուցները, այդ թվում՝ սպայկ սպիտակուցն անփոփոխ են մնում: Հետազոտողներն ինակտիվացված վիրուսները խառնել են փոքր քանակով ալյումին փոխարինող միավորման՝ ադյուվանտի հետ, որն առաջացնում է իմունիտետի պատվաստանյութ արտադրելու խթանում, որպեսզի իմունային պատասխանն ուժեղացնի: Հատկանշական է, որ արդեն մեկ դարից ավելի է պատվաստանյութեր արտադրելիս կիրառվում են ինակտիվացված վիրուսներ: (տես «Փաստ-մետրի» հոդվածը)

Նշված պատվաստանյութերի արդյունավետ աշխատանքի համար և որպեսզի պատվաստանյութերն առավելագույն արդյունավետություն ցուցաբերեն, անհրաժեշտ է, որ սպառողն անցնի ներարկումների ամբողջական կուրսը, այսինքն՝ երկու չափաբաժին: Սրանից հետո մշակվում է իմունիտետ, որը «Ֆայզերի» դեպքում 95%-ով «Աստրազենեկայի» դեպքում՝ 76%-ով, իսկ «Սինոֆարմի» դեպքում՝ պատվաստված անձը պաշտպանվում է 78.1%-91%-ով, չնայած նվազագույն հնարավորություն է մնում, որ պատվաստված անձը կրկին վարակվի: Սրա հետ մեկտեղ, նշված իմունիտետի մշակման համար անհրաժեշտ 1-2 շաբաթ սպասել: Հենց այս պատճառով, բժիշկները պատվաստվելուց հետո խորհուրդ են տալիս դիմակ կրել: Դիմակ կրելով պատվաստված անձը վիրուսի մուտացիա անցած նոր շտամերից պաշտպանվելու հնարավորություն կունենա:

Պնդում՝ Պատվաստվելուց հետո մարդը կրկնակի անգամ ավելի հաճախ կհիվանդանա, քան մինչև պատվաստումը և հիվանդությունն ավելի ծանր կտանի: Իսրայելի օրինակին նայեք, նրանց մոտ աճել է և՛ մահացությունը (երկու անգամ), և՛ հիվանդանալու դեպքերը:

Վճիռ՝ կեղծ լուր

«COVID-19-ի պատվաստման ծրագրի նպատակն առաջին հերթին վիրուսի ենթարկումն ու դրա թուլացումն է, որպեսզի վիրուսն այլևս չկարողանա լուրջ հիվանդություն առաջացնել, վարակվածին հոսպիտալացնելու կարիք այլևս չլինի և վիրուսից առաջացած մահից հնարավոր լինի խուսափել»,- հայտարարել է Ջոն Հոպկինսի համալսարանի հետազոտող Ամեշ Ադալիան:

Ինչպես նշել ենք վերևում, պատվաստումից հետո շատ քիչ հնարավորություն է մնում, որ պատվաստվածի մոտ վիրուս հայտնաբերվի: Այս դեպքում, հիվանդությունը շատ ավելի թեթև տեսքով՝ մրսածության նման ախտանշաններով է ընթանում: Պատվաստված անձը վիրուսը հեշտությամբ է հաղթահարում և հոսպիտալացման կարիք չունի: Այս հարցում COVID-19 պատվաստանյութը, չնայած արդյունավետության ցուցանշին, 100%-ով արդարացնում է իրեն: Ոչ մի պատվաստանյութի կլինիկական փորձերի ժամանակ ոչ թե մահվան, այլ հոսպիտալացման դեպք ևս, չի արձանագրվել:

Ինչ վերաբերում է Իսրայելին, երկրում պատվաստման գործընթացը մեկնարկել է դեկտեմբերի 20-ին, 60-ն անց տարիքային խմբի բնակչության և բուժաշխատողների համար: Հունվարի 13-ից Իսրայելը 50 տարեկանից բարձր քաղաքացիների պատվաստումը մեկնարկեց: Հունվարի 28-ից՝ մեկնարկեց 35 տարեկանից բարձր, իսկ փետրվարի 4-ից՝ 16 տարեկանից բարձր քաղաքացիների պատվաստումը: Այն բանից հետո, ինչ Իսրայելը պատվաստանյութի բենեֆիցիարների խումբն ընդլայնեց ու ընդգրկեց բոլոր տարիքային խմբերը, նույնիսկ կորոնավիրուսային «պայթյունից» հետո, որ երկրում բրիտանական շտամի Lineage B.1.1.7 հայտնվելուց հետո տեղի ունեցավ, իրավիճակը կայունացավ: Համապատասխանաբար, ինչպես վարակված ների, այնպես էլ մահացածների քանակը պատվ աստման ֆոնին զգալիորեն նվազեց: Bloomberg-ի մայիսի 9-ի տվյալներով, Իսրայելում բնակչության 58% արդեն պատվաստված է «Ֆայզերի» պատվաստանյութի առնվազն մեկ չափաբաժնով ( տես «Փաստ-մետրի» հոդվածը)

Պնդում՝ (Պատվաստանյութերի) փորձարկման երրորդ փուլը դեռ չի անցկացվել, այսինքն փաստացի մեզ ասում են, որ դուք փորձաքննության մասնակից եք

Վճիռ՝ Կեղծ լուր

COVID-19-ի պատվաստանյութերը ճանաչված են (Pfizer, AstraZeneca, Sinopharm) Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության և բարձր վստահություն վայելող կազմակերպությունների կողմից: Ճանաչված (ավտորիզացված) պատվաստանյութ նշանակում է, որ պատվաստանյութերի արդյունավետությունն ու անվտանգությունը համապատասխան հետազոտություններով է հաստատված: Պատվաստանյութն անհետաձգելի կիրառման համար ճանաչում ստանում է միայն այն ժամանակ, երբ կլինիկական հետազոտության երրորդ փուլը հաջողությամբ կանցնի: Պատվաստանյութը դեռ անցնում է ստուգման ու գնահատման (նախակլինիկական) փուլերը, ինչի հիման վրա էլ սահմանվում է, թե իմունային ռեակցիա առաջացնելու համար որ հակամարմինը պետք է կիրառվի: Նախակլինիկական փուլը փորձագիտական է: Այս ժամանակ փորձարկվում է պատվաստանյութը: Անվտանգության ու հիվանդության կանխարգելման հնարավորությունը ստուգելու նպատակով, պատվաստանյութն ի սկզբանե փորձարկվում է կենդանիների վրա: Այն բանից հետո, երբ պատվաստանյութն իմունային ռեակցիա է առաջացնում, տեղի է ունենում դրա կլինիկական ստուգումը, ինչը երեք փուլից է բաղկացած: Կովիդ պատվաստանյութերը (Pfizer, AstraZeneca) հետազոտության բոլոր փուլերը հաջողությամբ են անցել, ինչի հիման վրա առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության ու բարձր վստահության կազմակերպությունների (EMA, FDA) կողմից ճանաչում են ստացել: Ճանաչում ստանալու ու պատվաստման ծրագրի մեկնարկից հետո շարֆունակվում է մոնիթորինգը, ազգային առողջապահության մարմիններն ու առողջապթահության համաշխարհային կազմակերպությունը պատվաստանյութի ցանկացած կողմնակի ազդեցություն մշտապես ուսումնասիրում են (տես «Փաստ-մետրի» հոդվածներում՝ հղում1, հղում2)

----------------------------------------------------------------------------------

Հոդվածը պատրաստվել է Facebook-ի փաստերի ստուգման ծրագրի շրջանակներում: Վճռից ելնելով, Facebook-ը կարող է տարբեր սահմանափակումներ կիրառել՝ համապատասխան տեղեկությանը ծանոթացեք հետևյալ հղումով: Նյութի ստուգման և վճռի բողոքարկման մասին տեղեկությանը ծանոթացեք հետևյալ հղումով: