საინფორმაციო სააგენტო „საქინფორმის“ რედაქტორმა, არნო ხიდირბეგიშვილმა, სოციალურ ქსელში კორონავირუსის ვაქცინებსა და მის ხელმისაწვდომობასთან დაკავშირებით ყალბი ამბავი გაავრცელა. აღნიშნული ინფორმაცია „მითების დეტექტორმაც“ გადაამოწმა.  აღსანიშნავია, რომ ორიგინალი პოსტი ამჟამად აღარ იძებნება. თუმცა ხიდირბეგიშვილის პოსტის სქრინს პრორუსული Facebook გვერდი „სტალინი“ აქვეყნებს. გავრცელებული ინფორმაციის თანახმად, საუკეთესო ვაქცინა არა ამერიკული Pfizer, არამედ ჩინური ვაქცინაა. საქართველომ ვაქცინა სწორედ ჩინეთისგან უნდა შეიძინოს, თუმცა რადგან ის COVAX პლატფორმასაა მიბმული, სხვა მწარმოებლებისგან ვაქცინის შესყიდვის უფლება არ აქვს.

„კორონავირუსის ვაქცინის გლობალური ხელმისაწვდომობის მექანიზმი“ (COVAX Facility, კოვაქს პლატფორმა) ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის ბაზაზე შექმნილი პლატფორმაა, რომლის მიზანი ვაქცინის ხელმისაწვდომობისთანავე მისი უსაფრთხო, სწრაფი და თანაბარი გავრცელების ხელშეწყობაა. მისი სამიზნე დაბალი, შედარებით დაბალი და საშუალო შემოსავლიანი ქვეყნებია. კოვაქს პლატფორმას საქართველოცაა მიერთებული.

2020 წლის 4 დეკემბერს მთავრობის საკოორდინაციო შტაბის სხდომის შემდეგ დაავადებათა კონტროლის ეროვნული ცენტრის დირექტორმა, ამირან გამყრელიძემ, განაცხადა, რომ საქართველომ კორონავირუსის ვაქცინის მიღებაზე მუშაობა უკვე დაიწყო. გამყრელიძის თანახმად, თვის ბოლოსთვის, ქვეყანას დაახლოებით ოთხი ვაქცინის მიღების და დანერგვის გეგმა შემუშავებული ექნება. გაზაფხულისთვის კი საქართველო კორონავირუსის ვაქცინის მილიონ დოზაზე მეტს მიიღებს. უფრო მეტიც, ამირან გამყრელიძემ 30 ნოემბერს განაცხადა, რომ საქართველომ კოვაქს პლატფორმაში წინასწარი შენატანი გადარიცხა, რაც იმას ნიშნავს, რომ ქვეყანას საშუალება ექნება, ვაქცინა თავად აარჩიოს. გარდა კოვაქს პლატფორმისა, საქართველო საგარეო საქმეთა სამინისტროსა და საელჩოების საშუალებით ცდილობს, ვაქცინის გარკვეული რაოდენობა ქვეყნისთვის რაც შეიძლება სწრაფად იქნეს ხელმისაწვდომი.

ხიდირბეგაშვილი პოსტში ჩინურ ვაქცინაზე საუბრობს და ამბობს, რომ ის საუკეთესოა. 2020 წლის 9 დეკემბერს არაბთა გაერთიანებული საემიროების ჯანდაცვის მინისტრმა განაცხადა, რომ კორონავირუსის საწინააღმდეგო ჩინურმა ექსპერიმენტულმა ვაქცინამ - Sinopharm - კლინიკური კვლევების მესამე საფეხურზე 86%-იანი ეფექტურობა აჩვენა. მინისტრის თანახმად, ქვეყანამ აღნიშნული ვაქცინა უკვე ოფიციალურად დაარეგისტრირა, თუმცა რას ითვალისწინებს ოფიციალური რეგისტრაციით გათვალისწინებული პროცედურები, განცხადებაში არ დაუსახელებია.

განცხადების თანახმად, Sinopharm-ის ვაქცინას სერიოზული გართულებები არ მოჰყოლია. თუმცა, საყურადღებოა, რომ არც Sinopharm-ს და არც არაბთა გაერთიანებულ საამიროებს კლინიკური კვლევების შესახებ დეტალური მონაცემები ჯერ არ გამოუქვეყნებია. უცნობია, კლინიკური კვლევების მიმდინარეობისას 31 000 მონაწილიდან, პლაცებო ან ვაქცინა რამდენმა მათგანმა მიიღო. ასევე, გვერდითი მოვლენების და იმის შესახებ, თუ რამდენი მონაწილე გახდა შეუძლოდ, ინფორმაცია არ არის. ექსპერტები კვლევის მონაცემების გამჭვირვალობასთან დაკავშირებით კრიტიკას გამოთქვამენ და ინტერესდებიან, ვაქცინის 86%-იანი ეფექტურობის შესახებ, განცხადება პირველად თავად კომპანია Sinopharm-მა რატომ არ გააკეთა.

თავად Sinopharm-ის გუნდი ნოემბერში აცხადებდა, რომ 1 მილიონამდე ადამიანმა მათი ვაქცინა უკვე გამოიყენა, რასაც სერიოზული უარყოფითი რეაქცია არ მოჰყოლია. ამის პარალელურად, აშშ-ის ჯანმრთელობის ეროვნული ინსტიტუტის (NIH) დირექტორმა ჩინეთი და რუსეთი კლინიკური ცდების მესამე საფეხურის გავლის გარეშე ვაქცინის დამტკიცებისა და გამოყენებისთვის გააკრიტიკა. მან ასევე განაცხადა, რომ FDA მათ ვაქცინებს გამოყენებისთვის მანამ არ დაადასტურებს, სანამ ისინი მონაცემებს არ წარმოადგენენ და FDA-ის უსაფრთხოების ნორმებს არ დააკმაყოფილებენ.

ჩინეთი ამჟამად კორონავირუსის ვაქცინის 5 კანდიდატზე მუშაობს, რომელთაგანაც ოთხმა კლინიკური კვლევების ყველაზე მნიშვნელოვან, მესამე საფეხურს მიაღწია.

რაც შეეხება გერმანული კომპანია BioNTech-ისა და ამერიკული Pfizer-ის მიერ წარმოებული კორონავირუსის საწინააღმდეგო ვაქცინას, 2020 წლის 2 დეკემბერს ბრიტანეთი გახდა პირველი ქვეყანა, რომელმაც აღნიშნული ვაქცინა გამოყენებისთვის დაამტკიცა. მისი ეფექტურობა დაახლოებით 95%-ია.

ვაქცინების ტესტირება, მასობრივ წარმოებაში გაშვებამდე, რამდენიმე საფეხურს გადის, რათა მისი უსაფრთხოება და ეფექტიანობა დადასტურდეს. თავდაპირველად, პრეკლინიკურ ეტაპზე ვაქცინა ცხოველებზე იტესტება და აკვირდებიან, ისინი იმუნურ რეაქციას გამოიმუშავებენ, თუ - არა. კლინიკური ტესტირების პირველ ფაზაში ვაქცინას ადამიანთა მცირე ჯგუფს აძლევენ, რათა მისი უსაფრთხოება დაადგინონ და მის მიერ გამოწვეული იმუნური რეაქცია უკეთ შეისწავლონ. მეორე ფაზის განმავლობაში ვაქცინა გაცილებით მეტ ადამიანს (რამდენიმე ასეულს) უკეთდება და მეცნიერები მის უსაფრთხოებასა და დოზირებაზე დამატებით ინფორმაციას იღებენ. მესამე ფაზაში ვაქცინაცია ათასობით ადამიანზე, განსხვავებულ ასაკობრივ ჯგუფებსა (მათ შორის, ბავშვებს) და სხვადასხვა ქრონიკული დაავადებების მქონე ადამიანებზე იტესტება, რათა მისი უსაფრთხოება და ეფექტიანობა დადასტურდეს. გარდა ამისა, ამ ფაზაში, იშვიათი გვერდითი მოვლენების გამოვლენა ხდება. მესამე ფაზის გამოცდები საკონტროლო ჯგუფსაც მოიცავს, რომელსაც პლაცებოს (ნივთიერება სამკურნალო თვისებების გარეშე, რომელსაც წამლის საშუალების სახით იყენებენ) უკეთებენ.

Pfizer-ის ვაქცინამ პრეკლინიკური ტესტირება და სამივე საფეხური წარმატებით გაიარა. დეტალური ინფორმაცია საჯაროდაა ხელმისაწვდომი. ამერიკის „კვებისა და მედიკამენტების მართვის სააგენტო“ (FDA) Pfizer-ის ვაქცინას გამოყენებისთვის უახლოეს დღეებში დაამტკიცებს. ამასთან ერთად, ამერიკულ ვაქცინა Moderna-საც ეფექტურობის დაახლოებით 95%-იანი მაჩვენებელი აქვს. როგორც კომპანიის წარმომადგენლები აცხადებენ, წარმოებაში ჩაშვებისთვის საჭირო რეგულაციებს მომდევნო კვირებში დააკმაყოფილებენ. აღსანიშნავია, რომ ბრიტანეთმა Moderna-ს 5 მილიონი დოზის შესყიდვა უკვე დააანონსა.

ამ ყველაფრის გათვალისწინებით, მტკიცება, რომ ჩინური ვაქცინა საუკეთესოა, ჯერჯერობით დაუდასტურებელი ინფორმაციაა. საინტერესოა, რომ ამჟამად კოვაქს პლატფორმა კორონავირუსის პოტენციური ვაქცინების 9 მწარმოებელთან თანამშრომლობს, რომელთა შორის ჩინური წარმოების ვაქცინების კანდიდატებიცაა - University of Hong Kong და Clover Biopharmaceuticals. ჩინური ვაქცინების დამტკიცებისა და ყველა საფეხურის შესახებ ინფორმაციის გამჭვირვალობის შემთხვევაში, საქართველოს აქვს საშუალება, არჩევანი ჩინურ ვაქცინაზეც შეაჩეროს. შესაბამისად, მტკიცება, რომ საქართველოს კოვაქს პლატფორმის წევრობის გამო, არ აქვს უფლება, ვაქცინა სხვა მწარმოებლებისგან მიიღოს, ტყუილია.

-----------------------------------------------------------------------------------------------

სტატია Facebook-ის ფაქტების გადამოწმების პროგრამის ფარგლებში მომზადდა. ვერდიქტიდან გამომდინარე, Facebook-მა შესაძლოა სხვადასხვა შეზღუდვა აამოქმედოს - შესაბამისი ინფორმაცია იხილეთ ამ ბმულზე. მასალის შესწორებისა და ვერდიქტის გასაჩივრების შესახებ ინფორმაცია იხილეთ ამ ბმულზე.