მკითხველთა თხოვნის გათვალისწინებით, ფაქტ-მეტრმა გადაწყვიტა გაეანალიზებინა, თუ რა ოდენობის პრემიები და დანამატები გაიცემოდა მინისტრებსა და მინისტრის მოადგილეებზე 2012 წლამდე და რა მდგომარეობაა ამჟამად.
საქართველოს შრომის კოდექსის მიხედვით, მომსახურის შრომითი გასამრჯელო თანამდებობრივ სარგოს (იგივე ე.წ. ხელფასი), პრემიას და კანონით გათვალისწინებულ დანამატებსმოიცავს. პრეზიდენტის 2005 წლის #43 ბრძანებულებით, საქართველოში მინისტრების ყოველთვიური თანამდებობრივი სარგო 3 540 ლარით განისაზღვრა (რაც დღესაც მოქმედებს). რაც შეეხება დანამატს, საქართველოს კანონით "საჯარო სამსახურის შესახებ" საჯარო მოხელეს დანამატი ეძლევა: ზემდგომი თანამდებობის პირის დავალებით შესრულებული ზეგანაკვეთური სამუშაოს შესრულებისას, ასევე დამატებითი ფუნქციების შესრულებისას (მათ შორის, ღამის საათებში, დასვენების/უქმე დღეს და მძიმე სამუშაო პირობებში). მინისტრის ხელფასებზე დანამატის დადგენის უფლება საქართველოს პრემიერ-მინისტრს აქვს (საქართველოს მთავრობის 2013 წლის 7 მარტის #54 დადგენილება).
2013 წლის 15 მარტს, პრემიერმა ივანიშვილმა კანონმდებლობით მინიჭებული უფლებამოსილება გამოიყენა და საფინანსო წლის განმავლობაში მინისტრებს დანამატის სახით თვეში 4 335 ლარი დაუწესა. ივანიშვილმა განმარტა, რომ მინისტრები პრემიების დაურეგულირებელ ოდენობას აღარ მიიღებდნენ და მის ნაცვლად, ყოველთვიურად, თანხის განსაზღვრული ოდენობა დანამატის სახით აუნაზღაურდებოდათ (ხელფასთან ერთად). ამ ცვლილების შედეგად მინისტრების ყოველთვიური ფიქსირებული ანაზღაურება (ხელფასის და დანამატის ჩათვლით) 7 875 ლარი გახდა. მოგვიანებით, მოქმედმა პრემიერმა, ირაკლი ღარიბაშვილმა, ახალი ბრძანებით,მინისტრებზე დანამატის მოცულობა 2 710 ლარამდე შეამცირა. აღნიშნული ცვლილებები მხოლოდ მინისტრებს შეეხოთ. რაც შეეხება მინისტრის მოადგილეების შრომის ანაზღაურებას, მათთვის პრემიებისა და დანამატების ოდენობა ხელმძღვანელობის გადაწყვეტილების მიხედვით განისაზღვრება.
პრემია საჯარო სამსახურის ფინანსური წახალისების ფორმას წარმოადგენს. 2014 წლის 15 ივლისს, საჯარო დაწესებულებებში პრემიის ოდენობის განსაზღვრის შესახებ საქართველოს მთავრობის #499 დადგენილება გამოიცა. ამ დადგენილებით, პრემიის კონკრეტული დეფინიცია ჩამოყალიბდა (რაც მანამდე არ არსებობდა). აღნიშნულ დოკუმენტში ცვლილება რამდენჯერმე განხორციელდა. საბოლოო ცვლილება დადგენილებაში 2015 წლის 3 აგვისტოს შევიდა. განკარგულების მიხედვით, პრემია საჯარო დაწესებულებაში დასაქმებულ პირზე გაცემული შრომითი გასამრჯელოა, რომელიც მის მიმართ დაკისრებული უფლებამოსილების ზედმიწევნით და სანიმუშოდ შესრულებისთვის, ხანგრძლივი და კეთილსინდისიერი სამსახურისთვის ან/და განსაკუთრებული სირთულის ან მნიშვნელოვანი დავალების შესრულებისთვის გაიცემა. აღნიშნული კანონით, საქართველოს მთავრობის წევრებისთვის პრემიის გაცემის წესი საქართველოს პრემიერ-მინისტრის ბრძანებით განისაზღვრება.
დადგენილებაში ასევე გაწერილია პრემიის გაცემის პერიოდულობა და ოდენობა. საჯარო დაწესებულებებში დასაქმებულ პირზე ერთჯერადად გაცემული პრემიის ოდენობა არ უნდა აღემატებოდეს დასაქმებულის თანამდებობრივ სარგოს, რომელიც კვარტალში ერთხელ შეიძლება გაიცეს (მაგრამ არა უმეტეს წელიწადში სამჯერ). ამ წესიდან გამონაკლისის დაშვება საჯარო დაწესებულებების ხელმძღვანელი თანამდებობის პირის მოტივირებული შუამდგომლობითაა დასაშვები.
იმის გასარკვევად, თუ რა ოდენობის პრემიები და დანამატები გაიცა მინისტრებსა და მინისტრის მოადგილეებზე 2011 წლიდან 2015 წლის (ცხრა თვის მონაცემებით) ჩათვლით, ჩვენ სამინისტროებს მივმართეთ. აღსანიშნავია, რომ შესაბამისი ინფორმაცია (2012 წლიდან დღემდე) იუსტიციის სამინისტროს თავის ოფიციალურ ვებგვერდზე აქვს განთავსებული. ხოლო ჩვენს მიმართვაზე პასუხი შინაგან საქმეთა სამინისტროდან, ეკონომიკის სამინისტროდან და განათლების სამინისტროდან დღემდე არ მიგვიღია. განათლების სამინისტროს ინფორმაციით, გამოთხოვილი საჯარო ინფორმაცია ორ თვეზე მეტია მზადების პროცესშია.
ცხრილი 1:
ოკუპირებული ტერიტორიებიდან იძულებით გადაადგილებულ პირთა, განსახლებისა და ლტოლვილთა სამინისტროში გაცემული შრომის ანაზღაურება (ლარი)
| წელი | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 |
| მინისტრი (ჯამი) | 89 750 | 84 464 | 90 165 | 75 000 | 56 250 |
| ხელფასი | 42 480 | 42 480 | 42 480 | 42 480 | 31 860 |
| პრემია | 47 270 | 41 984 | 4 335 | 0 | 0 |
| დანამატი | 0 | 0 | 43 350 | 32 520 | 24 390 |
| მინისტრის მოადგილეები (ჯამი) | 214 210 | 402 874 | 182 233 | 256 445 | 247 645 |
| ხელფასი | 102 720 | 214 386 | 133 320 | 147 295 | 123 175 |
| პრემია | 111 490 | 188 488 | 26 913 | 7 380 | 0 |
| დანამატი | 0 | 0 | 22 000 | 101 770 | 124 470 |
ცხრილი 2:
ფინანსთა სამინისტროში გაცემული შრომის ანაზღაურება (ლარი)
| წელი | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 |
| მინისტრი (ჯამი) | 106 198 | 125 641 | 90 165 | 75 000 | 56 250 |
| ხელფასი | 42 318 | 42 634 | 42 480 | 42 480 | 31 860 |
| პრემია | 23 010 | 42 780 | 4 335 | 0 | 0 |
| დანამატი | 40 870 | 40 227 | 43 350 | 32 520 | 24 390 |
| მინისტრის მოადგილეები (ჯამი) | 716 882 | 478 515 | 314 646 | 406 737 | 236 602 |
| ხელფასი | 252 895 | 154 915 | 106 256 | 140 587 | 86 842 |
| პრემია | 284 720 | 235 120 | 29 670 | 39 430 | 4 800 |
| დანამატი | 179 267 | 88 480 | 178 720 | 226 720 | 144 960 |
ცხრილი 3:
თავდაცვის სამინისტროში გაცემული შრომის ანაზღაურება (ლარი)
| წელი | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 |
| მინისტრი (ჯამი) | 59 737 | 51 986 | 125 556 | 105 204 | 77 722 |
| ხელფასი | 42 480 | 42 478 | 42 480 | 42 480 | 35 400 |
| პრემია | 2 389 | 0 | 4 335 | 0 | 0 |
| დანამატი | 14 868 | 9 508 | 78 741 | 62 724 | 42 322 |
| მინისტრის მოადგილეები (ჯამი) | 369 350 | 324 978 | 310 616 | 325 739 | 175 281 |
| ხელფასი | 115 774 | 129 167 | 127 772 | 140 617 | 83 829 |
| პრემია | 203 530 | 144 516 | 0 | 0 | 0 |
| დანამატი | 50 046 | 51 295 | 182 844 | 185 122 | 91 452 |
ცხრილი 4:
სასჯელაღსრულებისა და პრობაციის სამინისტროში გაცემული შრომის ანაზღაურება (ლარი)
| წელი | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 |
| მინისტრი (ჯამი) | 97 355 | 86 808 | 90 165 | 74 728 | 59 790 |
| ხელფასი | 42 480 | 42 303 | 42 480 | 42 326 | 35 400 |
| პრემია | 54 875 | 44 505 | 4 335 | 0 | 0 |
| დანამატი | 0 | 0 | 43 350 | 32 402 | 24 390 |
| მინისტრის მოადგილეები (ჯამი) | 240 892 | 257 000 | 308 352 | 257 740 | 98 480 |
| ხელფასი | 98 682 | 101 940 | 127 472 | 110 287 | 51 600 |
| პრემია | 142 210 | 155 060 | 0 | 86 020 | 650 |
| დანამატი | 0 | 0 | 180 880 | 61 433 | 46 230 |
ცხრილი 5:
სპორტის და ახალგაზრდობის საქმეთა სამინისტროში გაცემული შრომის ანაზღაურება (ლარი)
| წელი | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 |
| მინისტრი (ჯამი) | 84 960 | 72 600 | 86 625 | 75 000 | 56 250 |
| ხელფასი | 42 480 | 31 860 | 38 940 | 42 480 | 31 860 |
| პრემია | 42 480 | 40 740 | 4 335 | 0 | 0 |
| დანამატი | 0 | 0 | 4 3350 | 32 520 | 24 390 |
| მინისტრის მოადგილეები (ჯამი) | 268 913 | 250 050 | 195 690 | 260 409 | 153 510 |
| ხელფასი | 133 320 | 127 880 | 119 720 | 133 320 | 78 230 |
| პრემია | 135 593 | 122 170 | 75 970 | 127 089 | 8 390 |
| დანამატი | 0 | 0 | 0 | 0 | 66 890 |
ცხრილი 6:
რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის სამინისტროში გაცემული შრომის ანაზღაურება (ლარი)
| წელი | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 |
| მინისტრი (ჯამი) | 84 960 | 67 904 | 93 115 | 71 768 | 56 250 |
| ხელფასი | 42 480 | 36 044 | 42 480 | 40 649 | 31 860 |
| პრემია | 42 480 | 31 860 | 7 285 | 0 | 0 |
| დანამატი | 0 | 0 | 43 350 | 31 119 | 24 390 |
| მინისტრის მოადგილეები (ჯამი) | 174 598 | 220 726 | 153 142 | 227 968 | 153 132 |
| ხელფასი | 79 564 | 104 576 | 69 724 | 106 789 | 70 689 |
| პრემია | 95 034 | 116 150 | 46 160 | 17 630 | 12 585 |
| დანამატი | 0 | 0 | 37 258 | 103 549 | 69 858 |
ცხრილი 7:
იუსტიცის სამინისტროში გაცემული შრომის ანაზღაურება (ლარი)
| წელი | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 |
| მინისტრი (ჯამი) | 42 479 | 89 996 | 87 500 | 56 250 | |
| ხელფასი | 42 479 | 42 311 | 42 480 | 31 860 | |
| პრემია | 0 | 4 335 | 12 500 | 0 | |
| დანამატი | 0 | 43 350 | 32 520 | 24 390 | |
| მინისტრის მოადგილეები (ჯამი) | 363 449 | 466 018 | 253 521 | ||
| ხელფასი | 335 638 | 405 523 | 238 101 | ||
| პრემია | 27 811 | 60 495 | 15 420 | ||
| დანამატი | 0 | 0 | 0 |
ცხრილი 8:
საგარეო საქმეთა სამინისტროში გაცემული შრომის ანაზღაურება (ლარი)
| წელი | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 |
| მინისტრი (ჯამი) | 89 959 | 88 789 | 86 230 | 83 750 | 56 250 |
| ხელფასი | 42 479 | 42 569 | 42 480 | 41 772 | 31 860 |
| პრემია | 47 480 | 46 220 | 400 | 10 000 | 0 |
| დანამატი | 0 | 0 | 43 350 | 31 978 | 24 390 |
| მინისტრის მოადგილეები (ჯამი) | 448 623 | 80 247 | 424 857 | 307 480 | 264 830 |
| ხელფასი | 193 383 | 32 852 | 181 463 | 132 065 | 125 458 |
| პრემია | 241 080 | 36 775 | 229 510 | 125 535 | 13 830 |
| დანამატი | 14 160 | 10 620 | 13 884 | 49 880 | 125 542 |
ცხრილი 9:
სოფლის მეურნეობის სამინისტროში გაცემული შრომის ანაზღაურება (ლარი)
| წელი | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 |
| მინისტრი (ჯამი) | 54 229 | 85 764 | 85 342 | 29 521 | 56 250 |
| ხელფასი | 42 479 | 41 514 | 39 825 | 18 681 | 31 860 |
| პრემია | 11 750 | 44 250 | 4 335 | 0 | 0 |
| დანამატი | 0 | 0 | 41 182 | 10 840 | 24 390 |
| მინისტრის მოადგილეები (ჯამი) | 163 220 | 178 628 | 277 269 | 216 546 | 280 719 |
| ხელფასი | 105 970 | 160 706 | 144 524 | 135 019 | 123 865 |
| პრემია | 57 250 | 17 922 | 132 745 | 81 527 | 32 989 |
| დანამატი | 0 | 0 | 0 | 54 293 | 123 865 |
ცხრილი 10:
შრომის, ჯანმრთელობის და სოციალური დაცვის სამინისტროში გაცემული შრომის ანაზღაურება (ლარი)
| წელი | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 |
| მინისტრი (ჯამი) | 88 500 | 95 014 | 90 165 | 75 000 | 53 540 |
| ხელფასი | 42 480 | 41 514 | 42 480 | 42 480 | 31 860 |
| პრემია | 46 020 | 53 500 | 0 | 0 | 0 |
| დანამატი | 0 | 0 | 47 685 | 32 520 | 21 680 |
| მინისტრის მოადგილეები (ჯამი) | 281 500 | 341 961 | 217 984 | 198 617 | 137 215 |
| ხელფასი | 133 320 | 121 208 | 106 864 | 97 297 | 65 495 |
| პრემია | 148 180 | 220 753 | 111 020 | 54 850 | 9 160 |
| დანამატი | 0 | 0 | 0 | 46 470 | 62 560 |
ცხრილი 11:
კულტურისა და ძეგლთა დაცვის სამინისტროში გაცემული შრომის ანაზღაურება (ლარი)
| წელი | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 |
| მინისტრი | 121 400 | 102 800 | 92 042 | 70 330 | 62 500 |
| ხელფასი | 42 480 | 43 250 | 41 997 | 39 695 | 35 400 |
| პრემია | 78 920 | 59 550 | 6 695 | 0 | |
| დანამატი | 0 | 0 | 43 350 | 30 635 | 27 100 |
| მინისტრის მოადგილეები (ჯამი) | 308 250 | 266 494 | 192 691 | 218 044 | 235 035 |
| ხელფასი | 133 320 | 119 108 | 93 335 | 112 895 | 111 100 |
| პრემია | 174 930 | 147 386 | 99 356 | 105 149 | 12 835 |
| დანამატი | 0 | 0 | 0 | 49 463 | 111 100 |
ცხრილი 12:
გარემოსა და ბუნებრივი რესურსების დაცვის სამინისტროში გაცემული შრომის ანაზღაურება (ლარი)
| წელი | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 |
| მინისტრი (ჯამი) | 77 820 | 75 777 | 90 415 | 77 445 | 59 790 |
| ხელფასი | 42 480 | 42 517 | 42 480 | 43 865 | 35 400 |
| პრემია | 35 340 | 33 260 | 4 585 | 2 710 | 0 |
| დანამატი | 0 | 0 | 43 350 | 30 870 | 24 390 |
| მინისტრის მოადგილეები (ჯამი) | 170 642 | 140 909 | 152 704 | 228 655 | 171 414 |
| ხელფასი | 99 452 | 86 569 | 87 294 | 131 303 | 85 446 |
| პრემია | 71 190 | 54 340 | 65 410 | 55 540 | 1 125 |
| დანამატი | 41 812 | 84 843 |
ცხრილი 13:
ენერგეტიკის სამინისტროში გაცემული შრომის ანაზღაურება (ლარი)
| წელი | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 |
| მინისტრი (ჯამი) | 95 128 | 103 543 | 90 165 | 75 000 | 56 250 |
| ხელფასი | |||||
| პრემია | |||||
| დანამატი | |||||
| მინისტრის მოადგილეები (ჯამი) | 427 460 | 407 358 | 280 663 | 305 440 | 220 580 |
| ხელფასი | |||||
| პრემია | |||||
| დანამატი |
იმისთვის, რომ ერთმანეთისთვის შეგვედარებინა, თუ რა მოცულობის შრომის ანაზღაურება გაიცა 2011-2012 წლებში და როგორი იყო ეს მაჩვენებელი 2013-2014 წლებში, მონაცემები წლების მიხედვით დავაჯამეთ. მონაცემების შესადარებლად ჩვენ 12 სამინისტრო ავიღეთ (იხ. ცხრილები ზემოთ). 2011-2012 წლებში ამ სამინისტროებში მინისტრებზე და მინისტრის მოადგილეებზე გაცემული შრომის ანაზღაურების მაჩვენებელი ჯამში 9 225 366 ლარი იყო. 2013-2014 წელს მაჩვენებელმა 8 218 463 ლარი შეადგინა, რაც 2011-2012 წლის მონაცემებზე 10%-ით ნაკლებია.
რაც შეეხება კონკრეტულად მინისტრებზე გაცემულ შრომის ანაზღაურებას, 2011-2012 წლებში ეს მაჩვენებელი 2 091 086 ლარი იყო, ხოლო 2013-2014 წლებში მინისტრების შრომის ანაზღაურება 4%-ით შემცირდა და 1 997 896 ლარი შეადგინა.
ჩვენ ასევე გადავამოწმეთ, გაიზარდა თუ არა პრემიებისა და დანამატების მოცულობა 2011 წლის შემდეგ. ამისთვის, 11 სამინისტროს მონაცემები განვიხილეთ (ენერგეტიკის სამინისტროდან და იუსტიცის სამინისტროდან სრულყოფილი ინფორმაცია თითოეულ წელს გაცემული პრემიებისა და დანამატების მოცულობაზე არ გვქონდა). ჯამში, 2011-2012 წლებში ეს მაჩვენებელი 4 473 891 ლარი იყო. 2013-2014 წლებში კი, 3 873 245 ლარი, რაც 2011-2012 წლის მონაცემებზე 12%-ით ნაკლებია.
მოძიებული ინფორმაციის მიხედვით, 2011 წლიდან 2014 წლის ჩათვლით, მინისტრებზე და მინისტრების მოადგილეებზე გაცემული შრომის ანაზღაურება, ასევე პრემიები და დანამატები ყოველწლიურად მცირდება. თუ ბოლო ოთხი წლის მონაცემებს ავიღებთ, 2013-2014 წლებში მინისტრებზე და მინისტრის მოადგილეებზე გაცემული პრემიების და დანამატების მოცულობა 2011-2012 წელთან შედარებით შემცირებულია. შესაბამისად, იმის თქმა, რომ ამ ხელისუფლების პირობებში მინისტრებისა და მინისტრის მოადგილეების პრემიები და დანამატები გაიზარდა (ჯამში), არასწორია.
თუმცა, მიუხედავად იმისა, რომ პრემიების გაცემის წესი და ოდენობა გარკვეულწილად დარეგულირებულად ითვლება, დღემდე არ არის მოწესრიგებული დანამატის გაცემისშესაბამისობა არსებულ კანონთან, ასევე არ არის განსაზღვრული დანამატის ზედა ზღვარი მინისტრის აპარატის თანამდებობის პირებისთვის (გარდა მინისტრისა). ზემოაღნიშნული მონაცემებიდანაც ჩანს, რომ სამინისტროებში დანამატების გაცემას სისტემატური ხასიათი აქვს და იმის გარდა, რომ დანამატებმა ფაქტობრივად პრემიები ჩაანაცვლეს, მათი გაცემა კანონით დადგენილ შინაარსს არ პასუხობს. კერძოდ, ბუნებრივია, არ შეიძლება წინასწარ იცოდე, თუ რა მოცულობის სამუშაოს შესრულება მოუწევს ამა თუ იმ თანამდებობის პირს (მათ შორის მინისტრებსაც, რომელთა შემთხვევაში დანამატების ზედა ზღვარი დადგენილია).
ფაქტ-მეტრი ამ საკითხზე მუშაობას კვლავაც აგრძელებს.
