Վերլուծություն
Javakhk Media-ն և Javakhk-Akhaltskha.Net-ի խմբագիր Էդուարդ Այվազյանը մարտի 18-ին Facebook-ում գրառում է հրապարակել: «Ախալցխայում AstraZeneca պատվաստանյութի հետեւանքով 27 ամյա բուժքույրը ընկել է կոմայի մեջ։ Այ եվրոպասեր Վրաստան (կամ Հայաստան որ հավասել ես) մի թե չեք տեսնում, որ նույն եվրոպան զիբիլն է գցում AstraZeneca պատվաստանյութը, իսկ դուք բերում մարդկանց եք պատվաստում»:
Մարտի 18-ին, Ախալցիխեի «Իմեդի» կլինիկայում կորոնավիրուսի դեմ AstraZeneca պատվաստանյութը ստանալուց մի քանի րոպե անց, 28-ամյա բուժքույր Մեգի Բաքրաձեն վատացավ: Չնայած բժիշկների ջանքերին, նրան փրկել չհաջողվեց, և նա մահացավ պատվաստումի հաջորդ օրը ՝ մարտի 19-ին, Առաջին համալսարանական կլինիկայում: Հաղորդվում է, որ նրա մոտ պատվաստվելուց հետո զարգացել է անաֆիլակտիկ ցնցում: Անաֆիլակտիկ ռեակցիան կարող է առաջանալ պատվաստանյութի, ինչպես նաև դեղորայքի, սննդի, միջատների խայթոցների արդյունքում: Այս ժամանակ արագ արձագանքը շատ կարևոր է հիվանդին փրկելու համար, ինչը հիմնականում ենթադրում է ադրենալինի ներարկում: Մասնագետների կարծիքով, անաֆիլակտիկ ցնցում ունեցող հիվանդների մահացության մակարդակը, ըստ առկա վիճակագրության, տատանվում է 0,25% -ից մինչև 2%: Ինչն է դարձել երիտասարդ կնոջ մահվան ճշգրիտ պատճառը, կպարզվի փորձաքննության ավարտից հետո: Միջադեպը Ներքին գործերի նախարարությունը հետաքննում է անզգուշությամբ կյանքի կորստի հոդվածով: Մահը հետաքննում է ՀԻԻԱ Բժշկական և դեղագործական գործունեության կարգավորման գործակալությունը:
COVAX պլատֆորմի միջոցով Շվեդ-բրիտանական AstraZeneca պատվաստանյութը Վրաստանն մարտի 13-ին (29 250 դոզա), իսկ Հայաստանն ՝ մարտի 28-ին (24,000 դոզա) ստացավ: Վրաստանում պատվաստվել կարող է բժշկական անձնակազմն, 55-ից բարձր տարիքի քաղաքացիներն և այն պացիենտներն, ովքեր օրգաններ են փոխպատվաստել կամ դիալիզի են ենթարկվում: Ինչ վերաբերում է Հայաստանին, այստեղ պատվաստվում են 65 տարեկանից բարձր մարդիկ և քրոնիկ հիվանդություններ ունեցող քաղաքացիներն:
Մարտի սկզբին եվրոպական որոշ երկրներ ժամանակավորապես դադարեցրեցին AstraZeneca-ի օգտագործումը պատվաստված մարդկանց մոտ թրոմբի դեպքերի պատճառով: Առաջին փուլում պատվաստանյութի օգտագործումը դադարեցրել են Ավստրիան և Դանիան, հետագայում ՝ Գերմանիան, Ֆրանսիան, Իտալիան, Իսպանիան և այլն: Հարկ է նշել, որ պատվաստանյութի օգտագործման ժամանակավոր դադարեցումը, կոնկրետ պետությունների առողջապահական քաղաքականության որոշումն էր: Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունը և եվրոպական կարգավորիչները հայտարարել են, որ պատվաստանյութը դադարեցնելու պատճառ չկա, քանի որ պատվաստանյութի և թրոմբոզի դեպքերի միջև ուղղակի կապ չկա: Եվրոպական կարգավորողի (EMA) կողմից հրապարակված եզրակացությունից հետո, եվրոպական երկրները վերսկսել են պատվաստումները:
Եվրոպական կարգավորող, EMA-ի անվտանգության կոմիտեն, ուսումնասիրել է AstraZeneca-ով պատվաստված մարդկանց թրոմբոզի դեպքերը:
Մարտի 19-ին Եվրոպական դեղերի գործակալությունը ուսումնասիրության արդյունքները հրապարակեց, որտեղ պատվաստանյութը անվտանգ և արդյունավետ գնահատեց և պարզվեց, որ պատվաստանյութը կապված չէ թրոմբի ռիսկի ավելացման հետ կապված: EMA-ի գնահատմամբ COVID-19-ի համաճարակի դեմ պայքարի ընթացքում (COVID-19 ինքնին առաջացնում է մակարդման խնդիրներ և կարող է մահացու լինել) AstraZeneca պատվաստանյութի օգուտները դեռ գերազանցում են հնարավոր կողմնակի ազդեցությունների ռիսկերին:
Հատկանշական է, որ վերջին ուսումնասիրություններով ապացուցվել է, որ AstraZeneca պատվաստանյութը արդյունավետ է 79%-ով, և 65-ից բարձր տարիքի խմբում 80% է ցույց տվել:
Ի՞նչ է գրված EMA զեկույցում:
Մարտի 18-ին Եվրոպական դեղերի գործակալության (EMA) անվտանգության կոմիտեն (PRAC) զեկույց է հրապարակել: Կոմիտեն պարզել է, որ.
• AstraZeneca պատվաստանյութի օգուտները COVID-19 համաճարակի դեմ պայքարում (COVID-19 ինքնին առաջացնում է մակարդման խնդիրներ և կարող է մահացու լինել) գերազանցում են հնարավոր կողմնակի ազդեցությունների ռիսկերին.
• Պատվաստանյութը ընդհանուր առմամբ կապված չէ արյան մակարդման (թրոմբոէմբոլիկ դեպքերի) ռիսկի բարձրացման հետ.
• Ապացուցված չէ, որ խնդիրը կապված է պատվաստանյութի հատուկ խմբաքանակի կամ արտադրության վայրի հետ:
Պատվաստանյութը կարող է կապված լինել արյան մակարդման շատ հազվագյուտ ձևի ՝ թրոմբոցիտոպենիայի հետ, ինչը նշանակում է արյան մեջ թրոմբոցիտների ցածր մակարդակ `արյունահոսությամբ կամ առանց դրա, ներառյալ ուղեղային երակային սինուսի թրոմբոզի CVST հազվադեպ դեպքերի հետ: Նման դեպքերը շատ հազվադեպ են: Մարտի 16-ի դրությամբ Մեծ Բրիտանիայում և Եվրոպական տնտեսական տարածքում պատվաստվել է շուրջ 20 միլիոն մարդ: EMA-ն վերլուծել է արյան անոթներում թրոմբի ձևավորման 7 և գլխուղեղի երակային սինուսի թրոմբոցի CVST- ի 18 դեպք: EMA-ն չի կարողացել պատվաստանյութի հետ կապ հաստատել, չնայած անհրաժեշտ է հաջորդ վերլուծությունն անել: Հետևաբար, Եվրոպական կարգավորողները շարունակում են ուսումնասիրել պատվաստանյութի և արյան մակարդման հազվագյուտ դեպքերի հնարավոր կապը:
Հարկ է նշել, որ թրոմբոէմբոլիկ բարդությունները ներառված չեն պատվաստանյութի հավանական կողմնակի ազդեցությունների ցուցակում: AstraZeneca պատվաստանյութի կողմնակի ազդեցությունները կարող են լինել թեթև կամ միջին ծանրության: Պատվաստանյութի ընդհանուր կողմնակի ազդեցություններն են ՝ ցավը ներարկման տեղում, սարսուռ, հոգնածություն և ջերմություն: Սա բնորոշ է պատվաստանյութերին և առողջության համար վնաս չի ներկայացնում: Շատ հազվադեպ (միլիոն դոզայում միավոր դեպքեր) դեպքերում կարող է առաջանալ սուր ալերգիկ ռեակցիա, ներառյալ անաֆիլակտիկ ցնցում: Վրաստանում հաստատվել է COVID-19 պատվաստանյութից հետո ալերգիկ ռեակցիաների կառավարման արձանագրությունը: Առանձնահատուկ ուշադրություն է դարձվում անմիջական և ծանր անաֆիլակտիկ ռեակցիաների կանխարգելմանը, զարգացման դեպքում – ժամանակին նույնականացման և համապատասխան անհապաղ բժշկական օգնությանն: Պատվաստման ընթացքում անաֆիլաքսիայի զարգացման ռիսկը պատշաճ գնահատելու համար պատվաստված անձի համար պատրաստվել է համապատասխան հարցաթերթիկ, ըստ որի բժիշկը կգնահատի նրա կլինիկական վիճակը և որոշում կկայացնի ըստ համապատասխան սխեմայի: Ուստի, նկատի ունենալով վերոնշյալ բոլորը, Էդուարդ Այվազյանի տարածած տեղեկութունը կեղծ լուր է:
