აფხაზური მედიის თანახმად, აფხაზეთის დე ფაქტო მთავრობამ რუსეთს კორონავირუსის საწინააღმდეგო ვაქცინის („სპუტნიკ - V“) შესყიდვასთან დაკავშირებით მიმართა. საუბარია 15-20 ათასი დოზის შესყიდვასთან დაკავშირებით. როგორც აფხაზეთის დე ფაქტო ჯანდაცვის სამინისტროში აცხადებენ, რუსული მხარე მათ მიმართვას განიხილავს.

რუსეთი ირწმუნება, რომ კორონავირუსის საწინააღმდეგო ვაქცინა უკვე დაამზადა. მოსკოვის თანახმად, ის ვაქცინის მასობრივი წარმოების დაწყებას - სექტემბერში, ხოლო მასობრივი ვაქცინაციის დაწყებას ოქტომბრიდან გეგმავს. ვლადიმერ პუტინი აცხადებს, რომ ვაქცინამ ყველა საჭირო შემოწმება გაიარა და, მეტიც, ის მისმა ქალიშვილმა უკვე მიიღო. რუსეთის პრეზიდენტმა ისიც განაცხადა, რომ ვაქცინა ეფექტიანად მუშაობს, ძლიერ იმუნიტეტს აყალიბებს და ყველა საჭირო შემოწმება გაიარა.

რეალურად, რუსული ვაქცინის ტესტირება საკმაოდ დაჩქარებულ რეჟიმში ჩატარდა. ვაქცინაზე მომუშავე მკვლევრები იმასაც ამტკიცებენ, რომ დროის დაზოგვის მიზნით, ვაქცინა საკუთარ თავზე გამოსცადეს. რუსეთის კლინიკური კვლევითი ორგანიზაციების ასოციაციამ აღნიშნულ ნაბიჯს კლინიკური კვლევების პრინციპების უხეში დარღვევა უწოდა. ვინაიდან რუსული ვაქცინა სრულად ტესტირებული არაა, მას გვერდითი მოვლენების გამოწვევისა და არაეფექტიანობის მაღალი რისკი აქვს. ჯონ ჰოპკინსის უნივერსიტეტის ვაქცინების უსაფრთხოების ინსტიტუტის დირექტორის, დანიელ სალმონის განცხადებით, რუსეთის მხრიდან ტესტირების მესამე ფაზის გამოტოვება სახიფათო ნაბიჯია, რადგან ამ ფაზაში უნდა დადასტურდეს ვაქცინის ეფექტიანობა და უსაფრთხოება. დანიელ სალმონის მსგავსად, მეცნიერების ძალიან დიდი ნაწილიც რუსულ ვაქცინას სარისკოდ მიიჩნევს.

რუსეთის მიერ შემუშავებული კორონავირუსის ვაქცინის უსაფრთხოებასა და ეფექტიანობაში ეჭვი აშშ-ის მთავარმა ეპიდემიოლოგმა, ენტონი ფაუჩიმაც, შეიტანა. მისი აზრით, ყველას შეუძლია გამოაცხადოს, რომ ვაქცინა აქვს, თუმცა მთავარია, მისი უსაფრთხოება და ეფექტიანობა კვლევებით დადასტურდეს. ფაუჩიმ იმედი გამოთქვა, რომ „რუსები (და ჩინელები) ვაქცინას რეალურად ტესტავენ, სანამ მას ვინმეს გამოუწერენ“. ერთ-ერთ ინტერვიუში, ფაუჩიმ ვაქცინასთან დაკავშირებით ეჭვები ღიად გამოთქვა და აღნიშნა, რომ მას ვაქცინის ეფექტიანობისა და უსაფრთხოების დამადასტურებელ კვლევებზე არ სმენია.

COVID-19-ის ახალი რუსული ვაქცინის რეგისტრაციის პროცედურაზე, ცდების შედეგებსა და მოსახლეობის აცრის გეგმებზე გამალეის სახელობის ცენტრის დირექტორის მოადგილემ სამეცნიერო დარგში, დენის ლოგუნოვმა, „სპუტნიკთან“ ისაუბრა. ლოგუნოვის თანახმად, „პირველ და მეორე ფაზებში მონაწილეობდა 38-38 ადამიანი, სულ – 76. ორი პროტოკოლი იმით განსხვავდებოდა, რომ ვაქცინის მოქმედი ნივთიერება ერთი და იგივე იყო, აგრეგატული ფორმა კი - სხვადასხვა. მოხალისეები პირველი და მეორე ფაზებისთვის შეირჩნენ 18-დან 60 წლამდე ასაკობრივი ჯგუფებიდან“. კითხვაზე თუ რამდენი ადამიანი მიიღებს მონაწილეობას მესამე ფაზაში ლოგუნობი აცხადებს: „საბოლოო ციფრებზე ვმსჯელობთ, მაგრამ შემიძლია აღვნიშნო, რომ კვლევებში დაახლოებით 30-40 ათასი ადამიანი ჩაერთვება. ერთ-ერთი სამუშაო ვარიანტი გულისხმობს 2 000 ადამიანის მონაწილეობას კლინიკურ ცდებში იმუნოგენურობის პარამეტრების შესაფასებლად, 28 ათასი მოხალისე კი მონაწილეობას მიიღებს კვლევაში ეპიდემიოლოგიური ეფექტურობის შესაფასებლად. ამჟამად ჩვენ ვასრულებთ პროტოკოლზე მუშაობას, რათა ის შეესაბამებოდეს ყველა ნორმას, მათ შორის, საერთაშორისოს“.

კითხვზე, თუ „რატომ ჩატარდება მესამე ფაზა უკვე დროებითი რეგისტრაციის შემდეგ?“ [რუსული ვაქცინის უსაფრთხოებისა და ეფექტიანობის კრიტიკა ამ ფაქტს ეფუძნება] დენის ლოგუნოვმა უპასუხა: „დროებითი რეგისტრაციის იდეა და არსი ისაა, რომ რისკ-ჯგუფებს შესაძლებლობა მიეცეთ გამოიყენონ ვაქცინა, რაც ადამიანებს დაიცავს ინფექციის მძიმე შედეგებისგან ან სიკვდილისგან. ამასთან, ვაქცინის მოხმარება მკაცრად გაკონტროლდება და დროებითი რეგისტრაცია ნებისმიერ მომენტში შეიძლება შეწყდეს. მესამე ფაზის მიზანი არის უსაფრთხოებისა და ეფექტურობის მასშტაბური შეფასება დიდი რაოდენობის მოხალისეებზე, გაკონტროლებული კვლევის ფარგლებში“. ასევე, ჯანმოს განცხადებაზე, რომლის მიხედვითაც „არანაირი სამეცნიერო კვლევები არ უნახავთ“, დენის ლოგუნოვმა განაცხადა: ჩვენთან ასეთი პრაქტიკა დამკვიდრდა - შედეგებს ჯერ ჯანდაცვის სამინისტროს ექსპერტებს ვაცნობთ. მიზანი იყო უსაფრთხო და ეფექტური ვაქცინის მიღება მაქსიმალურად სწრაფად და ეს გაკეთდა. ამის შემდეგ კი შეიძლება მონაცემების გადათარგმნა ინგლისურ ენაზე და სამეცნიერო ნაშრომების წერა...“

გამალეის ცენტრი განმარტავს, რომ „სექტემბერში პუბლიკაციისთვის ასევე იქნება წარმოდგენილი ვაქცინის ცხოველებზე — პრიმატებზე, სირიულ ზაზუნებზე, ტრანსგენულ თაგვებზე სრული კვლევა, რომლეთა შემთხვევაშიც ვაქცინამ 100%-იანი ეფექტი აჩვენა. უკვე დაწყებული პოსტრეგისტრაციული კლინიკური კვლევის პირველი შედეგები, რომელშიც 40 ათასი მოხალისე მონაწილეობს [საუბარია მესამე ფაზის კვლევებზე], ოქტომბერ–ნოემბერში გამოქვეყნდება“.

პირველი-მეორე ფაზის შედეგები მართლაც გამოქვეყნდა „ლანცეტში“. თუმცა, როგორც ოფიციალური შედეგების გამოქვეყნება, ასევე გამალეის სახელობის ცენტრის დირექტორის მოადგილის, დენის ლოგუნოვის, ზემოთ განხილული ინტერვიუ აღიარებით ჩვენებას უფრო ჰგავდა. აღნიშნულით რუსეთმა დაადასტურა, რომ მან ვაქცინა კლინიკური გამოცდის მესამე ფაზის გავლამდე, სადაც ვაქცინის ეფექტიანობა და უსაფრთხოება უნდა დადასტურდეს, დაარეგისტრირა. ამასთან, ვაქცინა პირველი და მეორე ფაზების განმავლობაში მხოლოდ 76 ადამიანზე არის დატესტილი. შედარებისთვის ბრიტანული, ოქსფორდის ვაქცინის კლინიკური გამოცდის პირველ და მეორე ფაზებში 1077 მოხალისე მონაწილეობდა. შესაბამისად, მოცემულ ეტაპზე რუსული ვაქცინა იმდენად მცირე ადამიანზეა ტესტირებული, რომ მის უსაფრთხოებასა და ეფექტიანობაზე კითხვები უფრო მეტია, ვიდრე პასუხები. აღსანიშნავია ისიც, რომ რუსეთი ვაქცინის ტესტირებაზე მეტ ძალისხმევას მის შესახებ პროპაგანდის გავრცელებას უთმობს.

საქართველოს დაავადებათა კონტროლის ეროვნული ცენტრის გენერალური დირექტორის, ამირან გამყრელიძის, განცხადებით, რუსულ ვაქცინას ჯერ დიდი, ფართომასშტაბიანი, მესამე ფაზის კვლევები არ გაუვლია, ან თუ გაუვლია - მისი შედეგები გამოქვეყნებული არ არის. ამდენად, გამყრელიძე რუსულ ვაქცინას სკეპტიკურად უყურებს: „ამ ვაქცინასთან დაკავშირებით გარკვეული სკეპტიციზმი არის საერთაშორისო სამეცნიერო პრესაში და მოგეხსენებათ, რომ არ არის გასაჯაროებული კვლევების შედეგები, არც პირველი-მეორე ფაზის და არც განსაკუთრებით მესამე ფაზის“. ამავე საკითხზე, დაავადებათა კონტროლისა და საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის ეროვნული ცენტრის დირექტორის მოადგილემ და ლუგარის ცენტრის ხელმძღვანელმა, პაატა იმნაძემ, რუსულ ვაქცინასთან დაკავშირებით განაცხადა, რომ „...ძალიან დაჩქარებული ტემპით მიმდინარეობდა ამ ვაქცინის გამოცდა. მის ხარისხზე, კვლევის შედეგებზე, ფაზებზე, რამდენ ადამიანზე იყო დატესტილი, რა შედეგები ჰქონდა, სამწუხაროდ, ვერაფერს მოგახსენებთ“.