Վրացական երազանք.Սա հստակ պայման է, որը, բնականաբար, չի վերանայվի [«ռուսական օրենքի» վերադարձի մասին]

2023 թվականի փետրվարին և մարտին Վրաստանի խորհրդարանի խորհրդարանական մեծամասնության անդամները նախաձեռնեցին օտարերկրյա թափանցիկության մասին երկու օրինագիծ։ Դրանցից մեկն առաջին ընթերցմամբ ընդունվեց մարտի 7-ին։ Վրաստանի քաղաքացիական հասարակությունը և միջազգային գործընկերները օրենքի նախագիծն անվանեցին «Ռուսական օրենք»։ Բնակչությունը նախաձեռնությանը դիմավորեց բողոքով։ Ի վերջո, Ռուսթավելիի պողոտայում տեղի ունեցած ցույցերից հետո, որոնց ընթացքում «Վրացական երազանքը» ուժ կիրառեց՝ ցույցերը ցրելու համար, իշխող թիմը երկրորդ ընթերցմամբ մերժեց առաջին ընթերցմամբ ընդունված օրենքի նախագիծը։ Մամուկա Մդինարաձեն անհնար էր համարում օրինագծի կրկին ընդունումը։

Օրենքը հետ կանչելուց 1 տարի 1 ամիս անց՝ 2024 թվականի ապրիլի 3-ին, մեծամասնության առաջնորդ Մամուկա Մդինարաձեն հայտարարեց նույն օրենքի կրկին անգամ նախաձեռնելու մասին։

Վերլուծություն. Մեծամասնության առաջնորդ Մամուկա Մդինարաձեն ապրիլի 3-ին «Վրացական երազանքի» գրասենյակում կայացած ճեպազրույցում հայտարարեց «Օտարերկրյա ազդեցության թափանցիկության մասին» օրենքի նախագիծը խորհրդարան կրկին ներկայացնելու մասին. «Օրինագծի բովանդակությունը քննադատության համար նույնիսկ նվազագույն հիմք չի տալիս։ Օրենքը երեք ընթերցմամբ էլ կընդունվի ընթացիկ նստաշրջանի ավարտին»։

2023 թվականի փետրվարին մեծամասնությունը «Ժողովրդի ուժը» անվան տակ ներկայացրել է «Օտարերկրյա ազդեցության թափանցիկության մասին» օրինագիծը։ Օրինագծի համաձայն՝ «Արտաքին ազդեցության գործակալ» են հայտարարվելու այն հասարակական կազմակերպություններն ու լրատվամիջոցները, որոնք իրենց ֆինանսավորման 20%-ից ավելին ստացել են դրսից։ Օրինագծի մանրամասն վերլուծության համար տե՛ս հղումը։

Ընդդիմությունը, քաղաքացիական հասարակությունը, Վրաստանի միջազգային գործընկերները և բնակչության զգալի մասը նախաձեռնությունը գնահատեցին որպես «ռուսական օրենք»։ 2012 թվականին Ռուսաստանում ընդունված նմանատիպ օրենքը հանգեցրեց Ռուսաստանում գործող քաղաքացիական կազմակերպությունների և քննադատական ​​լրատվամիջոցների հետագա ոտնձգությունների և դրանց փաստացի արգելքի:

Մեծամասնության որոշմանը հաջորդեց բնակչության բողոքի ակցիան, որը շարունակվեց հաջորդ օրը՝ մարտի 8-ին։ Լայնածավալ բողոքի ակցիայից հետո մարտի 9-ին «Վրացական երազանքը» հայտարարություն տարածեց, որում գրված էր, որ իշխող կուսակցությունը «անվերապահորեն, առանց վերապահումների» հետ է կանչում օրենքը։

Մարտի 9-ի հայտարարության համաձայն՝ առաջին ընթերցմամբ ընդունված օրենքը մոտ 2 շաբաթից պետք է մերժվեր, սակայն ցույցերը շարունակվեցին, և պատգամավորները նույն օրը մերժեցին օրենքը, իսկ երկրորդ տարբերակը հետ կանչվեց։

«Փաստ-մետրը» որոշել է հանրությանը հիշեցնել նշված օրենքի վերաբերյալ «Վրացական երազանքի» ղեկավարների դիրքորոշումները՝ նախորդ տարի երկրորդ ընթերցմամբ ընդունվելու պահից մինչ այսօր։

«Վրացական երազանքի» նախագահ Իրակլի Կոբախիձեն մարտի 9-ին օրենքի նախագիծը հետ կանչելուց հետո հայտարարեց,իրենք չեն վերադարձնի օրենքը։ «Ինչ վերաբերում է մեր ծրագրերին, կոնկրետ օրենքը, որը կկարգավորի օտարֆերկրյա ազդեցության թափանցիկության հարցերը, հանված է մեր օրակարգից: Եթե որևէ այլ մեկը կցանկանա, օրինակ հենց ՀԿ-ները, որոնք բողոքում են, կարող են ցանկացած նախագիծ ներկայացնել, սակայն մեր ծրագրերում նման օրինագիծ նախաձեռնելը չի մտնում:Սա մեր հստակ քաղաքական որոշումն է, որի քաղաքական պատասխանատվությունն այսօր առավոտից ստանձնեցինք։ Սա պայման է, որը տրվում է ընտրողներին, հասարակությանը։ Մենք հաշվետու ենք առաջին հերթին, իհարկե, հանրությանը։ Սա ամուր պայման է, որը բնականաբար չի վերանայվի»։

Իրակլի Կոբախիձեն ևս երկու անգամ մերժել է օրենքի հնարավոր վերադարձը 2023 թվականին։ Նոյեմբերի 29-ին իշխող կուսակցության նախագահը հայտարարեց. «Հասարակության մի կարևոր հատված մոլորության մեջ է հայտնվել։ Չնայած ամեն ինչին, մենք չենք պատրաստվում հետագայում վերադառնալ այս օրենքի նախագծին»։ Իրակլի Կոբախիձեն դեկտեմբերի 12-ին արել է հետևյալ հայտարարությունը. «Մենք ասում ենք, որ չենք վերադառնա այս օրենքի նախագծին, թեև այս օրինագիծը շատ կարևոր կլիներ ավելի թափանցիկության և հասարակության համար։ ԵՄ-ն պատրաստվում է ընդունել ճիշտ նույն, բայց շատ ավելի սահմանափակող օրենքը ԵՄ-ի համար, քանի որ դա մարտահրավեր է ամենուր: ՀԿ-ների ոչ թափանցիկ ֆինանսավորումը մարտահրավեր է ամենուր, սպառնում է ինքնիշխանությանը, պետական ​​շահերին։ Կարևոր կլիներ այս հարցը կարգավորել... դա մեր ծրագրերի մեջ չէ։ Այսօր հանրությունը բավականաչափ տեղեկացված է այդ մասին նույնիսկ առանց օրենքի [«Արտաքին թափանցիկության մասին օրենքը»], հետեւաբար նման օրենքի նախաձեռնման եւ ընդունման անհրաժեշտություն չենք տեսնում»։

Վարչապետ Իրակլի Ղարիբաշվիլին նույնպես բացառեց օրենքի կրկին ընդունումը 2023 թվականի հունիսին. «Այս հարցը, ի դեպ, մեր եվրոպացի և ամերիկացի ընկերներին էր հուզում։ Ես նրանց հստակ հաստատել եմ մեր թիմի անունից մեր դիրքորոշումը, որ «Վրացական երազանքը» չի պատրաստվում վերադառնալ «օտարերկրյա գործակալների» օրենքին։ Այս հարցը փակված է, և մենք չենք վերադառնա այս հարցին»։

Օրենքի ետկանչի օրը՝ մարտի 9-ին, մեծամասնության առաջնորդ Մամուկա Մդինարաձեն նույնպես դա անհնար համարեց. «Սա քաղաքական հայտ է, որն ուղեկցվում է պատասխանատվության մեծ աստիճանով, մենք դա գիտենք, չէ՞: Որքան քաղաքական ռիսկ կա, ցանկացած երկրի իշխանությունը կարող է ավարտվել նման հարցեր քննարկելիս»։

1 տարի 1 ամիս անց՝ 2024 թվականի ապրիլի 3-ին, Մամուկա Մդինարաձեն ճեպազրույցում հայտարարեց, որ իշխող կուսակցությունն ի սկզբանե ներկայացնելու է «Օտարերկրյա ազդեցության օրենքը»՝ նույն տեքստով և միակ փոփոխությամբ՝ «գործակալ» եզրույթը կփոխարինվի «օտարերկրյա ուժի շահերը կրող կազմակերպությամբ»։

Անվերապահորեն հետ կանչված օրենքի նախագիծը, որի վերսկսումը բազմիցս բացառվել է իշխող կուսակցության նախագահի, մեծամասնության առաջնորդների և վարչապետի կողմից, մեկ տարի և մեկ ամիս անց, ըստ մեծամասնության ղեկավարի հայտարարությամբ, կրկին կներկայացվի։