Nika Melia: Son 3 ildə doğulanlardan 25 min daha çox insan ölüb
Hökm: “Fakt-Metr”-in gəldiyi qənaətə əsasən, Nika Meliyanın dedikləri qismən doğrudur.
Təhlil: Milli Statistika Xidmətinin məlumatına görə, son 3 ildə ölkədə təbii artım tempi mənfi olub ki, bu da ölüm nisbətinin doğum göstəricisini üstələməsi deməkdir. 2020-2022-ci illərdə Gürcüstanda ölənlərin sayı dünyaya gələnlərdən 24 776 nəfər daha çox çoxdur.
Nika Melia məntiqi olaraq əhalinin təbii azalması ilə müşayiət olunan doğum nisbətinin “dramatik” azalmasını düzgün vurğulayır. Qeyd olunan rəqəm düzgündür, lakin doğum və ölüm arasında bu cür dramatik fərq sadəcə doğum göstəricilərinin azalması ilə bağlı deyil. 2020-2021-ci illərdə ölkədə ölüm nisbəti kəskin şəkildə artıb ki, bu da COVID-19-dan ölüm halları ilə bağlıdır. Bəyanət zamanı Nika Melia bu sonuncu faktı görməzdən gəldi. Buna baxmayaraq, təbii artımın mənfi nisbəti Covid pandemiyasından sonra da qalmaqdadır.
Beləliklə, “Fakt-Metr-in” Nika Meliyanın dediklərini hökmlə - qismən doğru dəyərləndirir.
Təhlil: İyulun 25-də “Reaksiya” tok-şousunda “Milli Hərəkat”ın üzvü Nika Melia deyib: “Təbii artım tempi, doğum əmsalı, kəskin şəkildə azalır. Əvvəllər heç vaxt belə hal olmayıb... Son 3 ildə doğulanlardan 25 000 çox insan ölüb. Bu heç vaxt belə olmayıb”.
Milli Statistika Xidmətinin məlumatına görə, 2020-2022-ci illərdə Gürcüstanda təbii artım tempi hər il mənfi olub. Bu dövrdə ölənlərin sayı doğulanların sayından 24 776 nəfər çox olub (qrafik 1-ə bax).
2008-2019-cu illərdə ölkədə təbii artım tempi müsbət olub, yəni doğulanların sayı ölənlərin sayından çox olub. Lakin 2015-ci ildən başlayaraq təbii artımın müsbət əmsalı hər il azalır ki, bu da öz növbəsində doğum səviyyəsinin azalması ilə bağlıdır. 2020-2021-ci illərdə təbii artımın mənfi göstəricisi həm doğumun azalması, həm də ölüm nisbətinin artması ilə əlaqədar olub. 2020-2021-ci illərdə ölkədə ölüm nisbəti kəskin şəkildə artıb ki, bu da COVID-19-dan ölüm halları ilə bağlıdır.
2022-ci ildə ölkədə ölüm nisbəti kəskin şəkildə azaldı, buna baxmayaraq, ölüm nisbəti hələ də doğum nisbətini (6 799 vahid) üstələyir ki, bu da doğum nisbətinin azalması ilə əlaqədardır.
Qrafik 1: Təbii artım göstəriciləri, 2014-2022
Mənbə: Milli Statistika Xidməti
2022-ci ildə doğulanların sayı 42 319 uşaq təşkil edib, bu da əvvəlki illə müqayisədə 7,9% azdır. 1994-2022-ci illərin məlumatlarına əsasən, ən aşağı doğum səviyyəsi 2022-ci ildə qeydə alınıb. 2015-ci ildən etibarən ölkədə doğum (diri doğulanların sayı), eləcə də doğum əmsalı (hər 1000 nəfərə hesablanmış) ilbəil azalır. (qrafik 2-ə baxın).
Qrafik 1: Təbii artım göstəriciləri, 2014-2022
Mənbə: Milli Statistika Xidməti
Belə ki, son 8 ildə ölkədə doğum səviyyəsi hər il bir xeyli azalıb. Doğuş nisbətinin azalması təbii olaraq əhalinin təbii artımının azalmasına gətirib çıxarır. 2015-2019-cu illərdə ölkədə təbii artım tempi hər il azalıb, 2020-2022-ci illərdə isə təbii azalma müşahidə olunub, başqa sözlə desək, ölənlərin sayı diri doğulanların sayından çox olub.
Nika Melia doğum nisbətinin və təbii artım nisbətinin "dramatik" azalmasını düzgün qeyd edir, bununla belə onun bildirdiyi rəqəmlər doğrudur. Ancaq, bəyanatda son üç ilin göstəricilərini ümumiləşdirir və 2020-2021-ci illərin təbii azalma sürətinə COVID-19 pandemiyasının səbəb olduğu ölüm hallarının artmasının əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərdiyi faktını nəzərə almır.
