İrakli Qaribaşvili: 3-4 ildən sonra 13 min məcburi köçkün ailəsi mənzil sahibi olacaq
Verdikt: „Fakt-Metrin” gəldiyi nəticəyə görə, baş nazirin vədi yerinə yetirilə bilməyəcək.
Xülasə: “Gürcü Arzusu”-nun hakimiyyəti dövründə ümumilikdə 21000 məcburi köçkün ailəsi mənzillə təmin olunub, onlardan 14921 ailə “Kənd evi” layihəsi çərçivəsində (Baş nazir 13 min ailəni mənzillə təmin edərkən “kənd evi” və yeni tikililərdəki mənzilləri nəzərdə tutur) yer ayrılıb. Müvafiq olaraq, bu layihələr çərçivəsində hər il orta hesabla 1657 ailəyə mənzil təhvil veriləcəkdi. Baş nazirin sözlərinə görə, 3-4 il ərzində 13 min ailə mənzil sahibi olmalıdır. Müvafiq olaraq, 3 illik dövrdə - ildə 4300 ailə, 4 illik dövrdə isə 3250 ailə təşkil edir ki, bu da əvvəlki illərin təcrübəsindən bir halda 2,6 dəfə, ikinci halda 2 dəfə çoxdur. Buna pandemiya, Rusiya-Ukrayna müharibəsi və inflyasiyanı da əlavə etsək, baş nazirin verdiyi vəd kifayət qədər iddialıdır. Nəzərə alsaq ki, cari ilin büdcə planında məcburi köçkünlərin köçürülməsi proqramı üçün 93 milyon lari nəzərdə tutulur - bu, orta illik ayırmadan (əvvəlki illərdə orta hesabla ildə 107 milyon lari) azdır, Baş nazirin vədinə əməl etmək faktiki olaraq mümkün olmayacaq.
Bütün qeyd olunanları nəzərə alaraq, “Fakt-Metr” hesab edir ki, baş nazirin 3-4 il ərzində 13 min məcburi köçkün ailəsini yeni bina mənzililə və kənd evi mənzililə təmin etmək vədi yerinə yetirilməyəcək.
Təhlil
Baş nazir İrakli Qaribaşvili hökumətin iclasında yaxın üç ildə hökumətin həyata keçirəcəyi layihələrdən danışıb və ayrıca istiqamətdə vədlər verib.
Baş nazirin vədinə görə, 3-4 il ərzində 13 min məcburi köçkün ailəsi mənzillə təmin edilməlidir. “3-4 il ərzində 13 min məcburi köçkün ailəsi mənzil alacaq, “Kənd evi” layihəsi çərçivəsində 6 min ailə mənzil alacaq, 7 min ailə üçün yeni binalar tikiləcək. "Bu, üç ilə, maksimum dörd ilə tamamlanmalı olan irimiqyaslı layihədir", - İrakli Qaribaşvili bildirib.
Məcburi köçkünlərin mənzillə təmin olunması ilə bağlı əvvəlki illərin statistikasını təhlil edərək baş nazirin vədinin nə dərəcədə yerinə yetirildiyini müəyyən etməyə çalışacağıq.
Bu gün məcburi köçkünlərin vahid məlumat bazasında 92 079 məcburi köçkün ailəsi qeydiyyata alınıb ki, bu da 286 442 nəfər təşkil edir.
Son məlumatlara görə, 43 826 məcburi köçkün ailəsi mənzillə təmin edilib ki, bu da məlumat bazasında qeydiyyatda olan ailələrin 47,6 faizini (təqribən 136 346 nəfər) təşkil edir. Müvafiq olaraq, məcburi köçkün ailələrinin 52,4 faizi hələ də mənzilsiz qalıb (48 253 ailə).
2013-cü ildən bu günə kimi bütün Gürcüstan üzrə məskunlaşdırma proqramları çərçivəsində 21 000 məcburi köçkün ailəsi mənzillə təmin olunub, onlardan 10 804 məcburi köçkün ailəsi yeni tikilmiş binaya köçüb, Kənd evi” layihəsi çərçivəsində dövlət tərəfindən 4 117 ailəyə ev, dövlət mülkiyyətində məskunlaşmış 5 334 ailəyənin mənzilli leqallaşdırılıb. Müvafiq olaraq, 9 il ərzində hər il orta hesabla 2333 məcburi köçkün ailəsi mənzillə təmin olunub. İndiki temp saxlanılarsa, məcburi köçkünlərin məlumat bazasında qeydiyyatda olan ailələrin mənzillə təmin olunması ən azı 21 il çəkəcək. Məlumat üçün bildirək ki, 2012-ci ilə qədər hər il orta hesabla 1480 ailə mənzillə təmin olunub.
Qeyd etdiyimiz kimi, “Gürcü arzusu”nun hakimiyyətdə olduğu dövrdə hər il orta hesabla 2333 ailə mənzillə təmin olunmalı idi. Baş nazirin vədinə əsasən, 3-4 il ərzində 13 min məcburi köçkün ailəsi mənzillə təmin olunmalıdır. Əgər üç illik müddəti vədin yerinə yetirilməsi kimi qəbul etsək, o zaman ildə 4300 ailəyə mənzil verilməlidir, 4 il müddətində isə eyni rəqəm 3250 ailəni təşkil edir. Əvvəlki illərin məlumatlarına əsasən- bir halda 1967 ailəyə, ikinci halda - 917 ailəyə ev verilməyib. Onu da qeyd edək ki, baş nazir yalnız “Kənd evi” layihəsi və yeni tikiləcək olacan bina mənzillərin verilməsini nəzərdə tutur. Belə olan halda statistika kəskin şəkildə dəyişir.
Yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, “Gürcü arzusu”-nun hakimiyyəti dövründə mənzil 21 min məcburi köçkün ailəsinə verilib. Bunlardan ümumilikdə 14 921 məcburi köçkün ailəsi yeni bina və kənd evləri ilə təmin olunub. Bu statistik məlumatlara əsasən, hesabat dövründə ildə orta hesabla 1657 ev təsərrüfatları razılaşdırılıb. Bütün bunların fonunda baş nazirin 3 il müddətində ildə - 4300, 4 il müddətində isə ildə - 3250 ailənin mənzillə təmin olunması vədi kifayət qədər iddialı və yerinə yetirilməsi çətin görünür. Bundan əlavə, son doqquz ildə məcburi köçkünlərin köçürülməsi büdcəsi 983 milyon lari təşkil edib - ildə orta hesabla 109 milyon lari. Baş nazirin iddialı planı ildə 2,6 və ya 2 dəfə çox mənzil almaq və tikməkdir və bunun üçün çox güman ki, təxminən 2-3 dəfə çox vəsait tələb olunur, buna görə ildə ən az 218 mln. Mövcud inflyasiyanı nəzərə alsaq, yeni tikilən binaların tikintisi xərcləri xeyli yüksək olacaq. Bu il büdcə planına əsasən məcburi köçkünlər üçün yaşayış, sosial və mənzil şəraitinin yaradılması üçün 93 milyon lari nəzərdə tutulub (proqram kodu 27 06 03).
Xülasə, baş nazirin 3-4 il ərzində 13 min məcburi köçkün ailəsi üçün bina mənzili və ya "Kənd evi layihəsi çərçivəsində" mənzillə təmin olunacağı vədi kifayət qədər iddialı səslənir və keçmiş təcrübəni nəzərə alsaq, demək olar ki, yerinə yetirilməmişdir.
