ABŞ İdarələrarası qurum ilə birqə çalışan Dövlət Departamenti üçün məlumdur ki, Rusiya ordusu və kəşfiyyat orqanları Ukraynanı hədəf alan informasiya müharibəsində iştirak edir. Onların hərəkətləri dezinformasiya və təbliğat yolu ilə Ukraynanı və onun hökumətini Rusiya-Ukrayna münasibətlərində təcavüzkar kimi göstərmək məqsədi daşıyır. Rusiya analoji addımlar atmaqla bir tərəfdən Qərb ölkələrini Ukraynanın hərəkətlərinin qlobal münaqişəyə gətirib çıxara biləcəyinə inandırmaq istəyir, digər tərəfdən isə öz vətəndaşlarını Rusiyanın Ukraynaya hərbi əməliyyat keçirməsinin zəruriliyinə inandırmaq istəyir. Aşağıda, mövcud böhran və onun altında yatan səbəblər və əslində baş verənlərlə bağlı rus yalanlarının nümunələri verilmişdir.
Mif: Ukrayna-Rusiya münasibətlərində təcavüzkarlar Ukrayna rəsmiləri və Ukrayna hökumətidir.
Fakt: Putin rejiminin yalan bəyanatlarına əsasən, Rusiyanın aqressiyasında münaqişənin qurbanı Ukrayna günahlandırılır. Rusiya 2014-cü ildə Ukraynanı işğal edib, Krımı işğal edib, Donbasdakı hərbi qüvvələrə nəzarət edir və hazırda Ukrayna sərhədində 100 mindən çox əsgər səfərbər olunub. Eyni zamanda, prezident Putin tələbləri yerinə yetirilməyəcəyi təqdirdə hərbi əməliyyatlara başlayacağı ilə hədələyir.
Mif: Qərb Ukraynanı münaqişəyə sövq edir.
Fakt: Mövcud böhran Moskvanın Ukrayna sərhəddinə 100 000-dən çox hərbçinin yerləşdirilməsi ilə bağlı olub, Ukrayna tərəfində isə sərhəddə analoji hərbi fəaliyyət qeydə alınmayıb. Rusiya hərbi və kəşfiyyat orqanları Ukraynanı və Ukrayna hökumət rəsmilərini Rusiya-Ukrayna münasibətlərində təcavüzkar kimi göstərməyə cəhd edərək, Ukraynaya qarşı qəsdən dezinformasiyalar yayırlar. Rusiya dünyanı inandırmağa çalışır ki, Ukraynanın hərəkətləri qlobal münaqişəyə gətirib çıxara bilər, eyni zamanda öz vətəndaşlarını Rusiyanın Ukraynada hərbi əməliyyatlarının zəruriliyinə inandırır. Rusiya öz təcavüzündə başqalarını günahlandırır, lakin əslində böhranı sülh yolu ilə, deeskalasiya və diplomatiya yolu ilə başa çatdırmaq Moskvanın məsuliyyətidir. Moskva 2014-cü ildə Ukraynayı işğal edib, Krımı işğal edib və Ukraynanın şərqində münaqişəni qızışdırmaqda davam edir. Bu, Rusiyanın region ölkələrinin suverenliyinə və ərazi bütövlüyünə xələl gətirən adi hərəkətlərinin davamıdır. Bu, 2008-ci ildə Gürcüstan ərazilərinin işğalı və 1999-cu ildə Rusiya qoşunlarının hökumətin iradəsinə zidd olaraq qaldığı Moldovadan qoşunların çıxarılması ilə bağlı götürülmüş öhdəliyin yerinə yetirilməməsində özünü göstərdi.
Mif: Rusiya tərəfindən döyüş qüvvələrinin yerləşdirilməsi sadəcə olaraq qoşunların öz ərazisində hərəkətidir.
Fakt: Heç bir inandırıcı izahat olmadan 100 000-dən çox rus qoşununun, o cümlədən təcrübəli döyüş hissələri və hücüm silahları Rusiyanın işğal etdiyi və bir hissəsi hələ də işğal altında olan ərazi ilə sərhədə yaxın yerdə yerləşdirilməsi sadə bir hərəkət sayıla bilməz.Bu, Rusiya tərəfindən Ukraynanın suverenliyinə və ərazi bütövlüyünə açıq və yenilənmiş təhdiddir. Qüvvələrin səfərbər olunması ilə yanaşı fəal şəkildə dezinformasiya yayılır, bu da Ukrayna hökumətinə inamı zəiflətməyə xidmət edir və Rusiyaya yenidən müdaxilə üçün ilkin şərait yaradır.
Mif: Amerika Birləşmiş Ştatları Donbassda kimyəvi silahdan istifadə etməyi planlaşdırır.
Fakt: ABŞ və Rusiya Kimyəvi Silahlar Konvensiyasının tərəfləridir. Bu Beynəlxalq Sazişdə nəzərdə tutulan öhdəliklərə müvafiq olaraq, ABŞ kimyəvi silahdan istifadə etmir. Bunun əksinə olaraq, son illərdə Rusiya hökuməti xarici torpaqlar da daxil olmaqla, rəqiblərinə hücum və məhv etmək üçün iki dəfə kimyəvi silahdan istifadə edib. ABŞ Rusiyanın etdiyi kimi Ukraynanın şərqində münaqişəni gərginləşdirmək əvəzinə 2014-cü ildə Moskva təcavüzünün qurbanlarına 351 milyon dollar humanitar yardım göstərib. Rusiya yüksək rütbəli məmurların bəyanatlarından, eləcə də dezinformasiyadan və təbliğatdan yalan məlumat yaymaq üçün istifadə edir ki, Hərbi təcavüzə bəhanə yaratsın..
Mif: Rusiya Ukraynadakı etnik rusları qoruyur.
Fakt: Ukrayna hakimiyyətinin Ukraynadakı etnik rus və ya rusdilli əhali üçün təhlükə yaratdığını sübut edəcək heç bir etibarlı məlumat yoxdur. Əvəzində mötəbər hesabatlar təsdiqləyir ki, məhz Rusiya tərəfindən işğal olunmuş Krım və Donbasda ukraynalılar öz mədəni və milli kimliklərinə görə təzyiqlərə məruz qalırlar və ağır repressiya və qorxu altında yaşayırlar. Krımda Rusiya ukraynalıları Rusiya vətəndaşlığını almağa məcbur edir, əks halda onlar əmlaklarını, səhiyyəyə əlçatanlığını və işlərini itirəcəklər. Rusiyanın işğalı və nəzarətinə qarşı öz etirazlarını dinc yolla ifadə edənlər sübut olmadan saxlanılır, evlərinə polis basqınlarına məruz qalır, rəsmi icazə verilən ayrı-seçkiliyə məruz qalır, bəzi hallarda işgəncələrə və digər təzyiqlərə məruz qalırlar. Dini və etnik azlıqlar “ekstremizm” və “terrorçuluq” ittihamları ilə mühakimə olunurlar.
Mif: NATO Rusiyaya qarşı Soyuq Müharibə bitdikdən sonra planlar qurur. O, Rusiyanı hərbi qövsə çevirib, genişlənməni dayandırmaq vədlərini pozub və Ukraynanın alyansa qoşulması perspektivi ilə Rusiyanın təhlükəsizliyini təhdid edir.
Fakt: NATO üzv dövlətlərini qorumağa yönəlmiş müdafiə ittifaqıdır. 2021-ci il Brüssel Sammitində bütün müttəfiqlər bir daha təsdiq etdilər ki, “Alyans qarşıdurma axtarmır və Rusiya üçün təhlükə yaratmır”. Üstəlik, 2002-ci ildə prezident Putinin özü demişdi: “Hər bir dövlətin öz təhlükəsizliyini necə təmin edəcəyinə özü qərar vermək hüququ var. Bu, Baltikyanı ölkələrə də aiddir. Eyni zamanda və qəti şəkildə NATO mahiyyətcə müdafiə blokudur”.
NATO Rusiyanı mühasirəyə almır - Rusiyanın quru sərhədinin uzunluğu 20 min kilometrdir. Bunlardan NATO üzv dövlətləri ilə sərhədin on altıda birindən (1215 km) azdır. Rusiyanın 14 ölkə ilə quru sərhədi var, onlardan yalnız beşi NATO üzvüdür.
Rusiyanın qonşu ölkələrə qarşı hərbi güc tətbiq etməsinə cavab olaraq NATO 2016-cı ildə Baltikyanı ölkələr və Polşada dörd çoxmillətli döyüş qrupu yerləşdirib. Yerləşdirilməsi ev sahibi ölkələrin tələb etdiyi bu qüvvələr rotasiyalı, müdafiəli və mütənasibdir. Rusiya Krımı qeyri-qanuni işğal etməzdən əvvəl alyansın şərq hissəsində müttəfiq qüvvələrin yerləşdirilməsi planlaşdırılmırdı.
NATO heç vaxt yeni üzvləri qəbul etməyəcəyinə söz verməyib. NATO-nun genişlənməsi Rusiyaya qarşı yönəlməyib. Bütün suveren dövlətlərin təhlükəsizlik məsələlərini özləri həll etmək və müdafiə üçün seçdikləri regional alyansa qoşulmaq hüququ var. Qeyd olunan, BMT Nizamnaməsində təsbit olunmuş və Rusiyanın Helsinki Yekun Aktı da daxil olmaqla bir çox beynəlxalq və regional sənədlərdə təsdiq etdiyi Avropa təhlükəsizliyinin əsas prinsipini təşkil edir.
Mif: Qərb diplomatiyadan qaçır və birbaşa sanksiyalar tətbiq edir.
Fakt: Münaqişənin həlli üçün ABŞ və tərəfdaşlarımız intensiv şəkildə diplomatik danışıqlar aparır, o cümlədən birbaşa Rusiya hökuməti ilə. Prezident Bayden iki dəfə prezident Putinlə danışıb və ABŞ rəsmiləri böhranın birgə diplomatik səylərlə sülh yolu ilə həllinə çalışmaq üçün rusiyalı və avropalı həmkarları ilə onlarla rəsmi görüş və telefon danışıqları keçirib. İndiki məqamda Rusiyanın beynəlxalq birliyin üzvü kimi məsuliyyəti öz üzərinə götürməyə və yaratdığı böhranın deeskalasiyası üçün konkret addımlar atmağa hazır olub-olmadığı aydın deyil. Bununla belə, eyni zamanda, həm ictimai, həm də birbaşa ünsiyyətdə biz açıq şəkildə bildirdik ki, əgər prezident Putin Ukraynaya daha da təcavüz etmək qərarına gəlsə, Rusiya iqtisadiyyatı üçün dərhal biz və tərəfdaşlarımız tərəfindən ağır iqtisadi qiymət qoyulacaq.
Mənbə: ABŞ Dövlət Departamenti
