წარმოგიდგენთ ინტერვიუებს „ალასანია - თავისუფალი დემოკრატების“ თბილისის მაჟორიტარობის იმ კანდიდატებთან, რომლებმაც ჩვენს კითხვებს უპასუხეს.
ვაკის მე-2 ოლქის მაჟორიტარობის კანდიდატი ვიქტორ დოლიძე
რატომ იყრით კენჭს ამ კონკრეტულ ოლქში?
ვაკეში ვცხოვრობ ამჟამად, თუმცა რეალურად მნიშვნელობა არ ქონდა ვაკეში ვიყრიდი კენჭს, ჩუღურეთში, სადაც გავიზარდე თუ ჩხოროწყუში, სადაც ჩემი წინაპრების ფესვებია. თუ კი ხარ სერიოზული პოლიტიკოსი და პარტია მთავარია, რომ დაარწმუნო ამომრჩეველი, თუ რატომ უნდა მოგცეს ხმა, არ აქვს მნიშვნელობა სად იყრი კენჭს. თუმცა უნდა აღინიშნოს, რომ ჩვენ ჩავატარეთ კვლევა და ჩემთვის ყველაზე ჰომოგენური გარემო აღმოჩნდა ვაკე. ამიტომაც გადავწყვიტე, რომ აქ მეყარა კენჭი. მესამე მაჟორიტარულ არჩევნებში ვიღებ მონაწილეობას, პირველად ვიყარე კენჭი 2010 წელს ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნებში, შემდეგ 2012 წელს ჩუღურეთის მაჟორიტარად და წელს ვაკეში ვიყრი კენჭს. არასდროს არ შემიწყვეტია ჩემს ამომრჩეველთან კომუნიკაცია და ასე ვაპირებ შემდეგშიც.
ჩამოთვალეთ 3-5 (ან მეტი) მთავარი პრობლემა, რომელიც თქვენი ოლქის ამომრჩევლებს (და არა ზოგადად ქვეყნის მოსახლეობის უმრავლესობას) განსაკუთრებით აწუხებს. თქვენი აზრით, როგორ უნდა მოგვარდეს ეს პრობლემები?
მე ძალიან სერიოზულად ვუდგები ამ საკითხს და კვლევაც გავაკეთე, სადაც გამოვლინდა ვაკის მოსახლეობის მთავარი პრობლემები და ესენია: ჰაერის დაბინძურება - ეკოლოგიური პრობლემები, ინფრასტრუქტურული პრობლემები. ასევე პრობლემებია ტროტუარების და მანქანების სამოძრაო არეალთან დაკავშირებით. გარდა ამისა, დიდი პრობლემაა სატრანსპორტო საშუალებებით ჩქარი მოძრაობა და ამიტომ მე ხვალვე ვაპირებ შევიტანო განცხადება შინაგან საქმეთა სამინისტროში, რათა რადარები დამონტაჟდეს ბარნოვზე, აბაშიძეზე, ჭავჭავაძეზე და ფალიაშვილზე. ვაკის რაიონს ეკუთვნის ასევე წყნეთი და იქ ცხოვრობს დაახლოებით 5 ათასამდე დევნილი და მათ აქვთ მიწების დაკანონების პრობლემა. მათ დაკანონებული აქვთ მხოლოდ საცხოვრებელი ფართები.
რა არის თქვენი მთავარი წინასაარჩევნო დაპირებები ამომრჩევლისათვის? რა დროში აპირებთ თქვენი დაპირებების შესრულებას? გაგვაცანით მიახლოებითი გრაფიკი.
ჩემი წინასაარჩევნო დაპირება ამომრჩევლისთვის არის შემდეგი:
- ჩვენი ევროპული მომავალი - რისთვისაც მე აქამდეც ვიბრძოდი და შემდეგშიც ამ კუთხით ვიმუშავებ;
- ევროპული განათლების შემოტანა - რადგან განათლება სერიოზული გამოწვევა ქვეყნისთვის;
- კ2 კოეფიციენტის შეზღუდვა, რათა მეტად აღარ გაიზარდოს ეს მაჩვენებელი;
- დევნილებისთვის (ადგილნაცვალ პირებისთვის) მიწების დაკანონება.
გვითხარით ის რეალური გზები, თუ როგორ აპირებთ დაპირებების შესრულებას მაშინ, როდესაც ამ ტიპის საქმიანობა ძირითადად ადგილობრივ მუნიციპალიტეტებში აღმასრულებელი ხელისუფლების და ადგილობრივი თვითმმართველობის კომპეტენციაა?
ეს არა მარტო ჩემი, არამედ მთელი ქვეყნის პრობლემაა, რომ ისევ იმ მანკიერ მანკიერ პრაქტიკაში გვიწევს ცხოვრება და მუშაობა, რაც ქართულმა ოცნებამ შეინარჩუნა, ვგულისხმობ მაჟორიტარულ სისტემას. მან მთავარი დაპირება არ შეასრულა, რომელიც ეხებოდა რეგიონალურ პროპორციული არჩევნების შემოტანას. მაგრამ ეს არის დღეს მოცემულობა და ამ მოცემულობით ვეცდები, რომ შევიდე პარლამენტში და იქიდან ვიბრძოლო ამ და სხვა მანკიერებების წინააღმდეგ. მე იმედი მაქვს, რომ ეს იქნება ის არჩევნები, როდესაც მაჟორიტარების არჩევა იქნება დამოკიდებული კანდიდატების გამოცდილებაზე, კომპეტენციაზე და არა რომელიმე პარტიის პოპულარობაზე.
რომელი კანონების ინიცირებას გეგმავთ პარლამენტში თქვენს საარჩევნო ოლქთან დაკავშირებით?
დიახ, ვგეგმავ. მე ოპოზიციაში ყოფნის დროსაც ჰიბრიდულ მანქანებზე გავიტანე კანონპროექტი, რომელიც ხელს შეუწყობდა ეკოლოგიური პრობლემების გაუმჯობესებას. ჩვენ შევძელით და გავანახევრეთ ამ ტიპის მანქანებზე საბაჟო გადასახადი, მაგრამ მე ვაპირებ რომ ეს გადასახადი 0-მდე დავიყვანო. მე ვაპირებ, რომ ყველა საჯარო მანქანა, რომელიც პარლამენტს, მთავრობას და სხვა სახელმწიფო ინსტიტუტებს ემსახურება, შეიცვალოს ჰიბრიდული მანქანებით. პირველ რიგში, ეს წაადგება ეკოლოგიას და მეორე, ეს უფრო იაფი დაუჯდება ქვეყანას.
რას ფიქრობთ მაჟორიტარული სისტემის გაუქმების იდეაზე? უნდა გაუქმდეს თუ არა და რატომ?
რა თქმა უნდა, ვეთანხმები. დღეს უბრალოდ ქართულ ოცნებას სჭირდება მაჟორიტარები, რათა მეტი ხმა შეიყვანოს პარლამენტში და ამიტომ შეინარჩუნა ეს სისტემა. ჩვენ ვხედავთ მაჟორიტარებს, რომლებიც ფეოდალებად არიან ქცეული და წელს განსაკუთებით, ვხედავთ რომ მრავალი კანდიდატი გადმოტრანფერებულია ნაციონალებიდან ქართულ ოცნებაში. არსებული მაჟორიტარული სისტემა არის მანკიერი პრაქტიკა. ჩვენ მხარს ვუჭერთ რეგიონალურ პროპორციულ სისტემას, რომლის ფარგლებშიც თითო ადამიანი აიღებს პასუხისმგებლობას მაგალითად თბილისზე, ფოთზე და ა.შ. პოლიტიკური მხარდაჭერა და ზურგი სჭრიდება მუნიციპალიტეტს, შესაბამისად, ჩვენ არ ვფიქრობთ, რომ მაჟორიტარი დეპუტატების სისტემა მთლიანად უნდა დასრულდეს. მხოლოდ ადგილობრივ თვითმმართველობებს არ უნდა შევატოვოთ ეს პრობლემები. რეგიონალური პროპორციული სისტემა კი სწორედ რომ გამოსავალია.
პარლამენტში თქვენი არჩევის შემთხვევაში თუკი ოპოზიციაში იქნებით, რა გზებით შეეცდებით თქვენი დაპირებების განხორციელებას?
რა თქმა უნდა, ვიბრძოლებ. არ მიყვარს საკუთარ თავზე ლაპარაკი, თუმცა მე ვარ ერთადერთი საქართველოს საპარლამენტო ისტორიაში, ვინც დეპუტატობის პარალელურად არის საერთაშორისო ორგანიზაციის ხელმძღვანელი. ვარ ევრონესტის საპარლამენტო ასამბლეის თანახელმძღვანელი. მე ეს ბერკეტი მოვიპოვე ჩემით და მე მას გამოვიყენებ ბოლომდე, რათა საქართველო გახდეს რეალურად პროევროპული, რეალურად დაიწყოს რეფორმირების პროცესი. ყველაფერს გავაკეთებ, რომ დაიწყოს ასოცირების და თავისუფალი სავაჭრო სივრცის შესახებ ხელშეკრულებით გათვალისწინებული ვალდებულებების შესრულება, მათი განხორციელება. ევროპა ეს არის ღირებულებები, ფუნდამენტი და სწორი გზა, რომელიც აინტერესებს ჩვენს მოსახლეობას, აფხაზებს, ოსებს. ჩვენ მათ უნდა დავანახოთ, რომ მომხიბვლელი ქვეყანა ვხდებით.
გექნებათ თუ არა კონკრეტული ინიციატივები, რომლებსაც მთავრობას და პარლამენტს შესთავაზებთ სამუშაო ადგილების გაზრდისა და უმუშევრობის შესამცირებლად?
ჩვენ ვაპირებთ პირველი 2 წლის მანძილზე ინვესტიციების 4 მილიარდამდე გაზრდას. ჩვენ თუ გავაუქმებთ ფინანსთა სამინისტრში სადამსჯელო მანქანას - ფინანსურ პოლიციას, დეკრიმინალიზაციას მოვახდენთ ეკონომიკური დანაშაულის, ეს ყველაფერი ხელს შეუწყობს ადგილობრივი თუ უცხოელი ინვესტორების დაინტერესებას. ჩვენ ასევე ვაპირებთ უშიშროების და სამართალდამცავი ორგანოების დეპოლიტიზაციას. ხშირ შემთხვევაში ფინანსთა და ეკონომიკის სამინისტროები ვერ ღებულობენ დამოუკიდებელ გადაწყვეტილებებს არაფორმალური მმართველობის გამო. ამ კუთხითაც ცვლილებებია საჭირო. გარდა ამისა, არ გვჭირდება ჩვენ ამდენი სამინისტრო და ამ სააგენტოების რაოდენობის შემცირებაც არის ჩვენს გეგმებში.
იმ შემთხვევაში, თუ თქვენ გახდებით პარლამენტის წევრი, რა ინტენსივობით და როგორ გააგრძელებთ ამომრჩეველთან კომუნიკაციას?
მე ვაპირებ იმავეს გაგრძელებას, რასაც აქამდე ვაკეთებდი. ჩუღურეთში მე მქონდა ბიურო და პირველ რიგში, ბიუროს ხელმძღვანელობის დახმარებით, 24 საათიან რეჟიმში ღია იყო ჩემი ამომრჩევლისთვის ეს ადგილი. ჩვენ მუდმივად ვეხმაურებოდით ჩუღურეთის მოსახლეობას და ვზრუნავდით, რომ მათი პრობლემები მოგვარებულიყო. ქუთაისში მუშაობის გამო ცოტა რთული იყო, თუმცა მე ყოველ თვე ერთხელ მაინც ვხვდებოდი ჩემს ამომრჩეველს. ხან დღეში 100 კაცსაც კი ვხვდებოდი. ბუნებრივია, რომ ვაპირებ იგივენაირად შევინარჩუნო კომუნიკაცია ჩემს ამომრჩეველთან.
არჩევის შემთხვევაში მომდევნო წლები იქნებით დეპუტატი, თუ შეიძლება აღმასრულებელ ხელისუფლებაში გიხილოთ?
ყველაფერი შეიძლება. განსაკუთრებით კი წლევანდელი არჩევნების შემდეგ არაფერია გამორიცხული. ეს არის არჩევნები, სადაც შესაძლოა იძულებითი კოალიციის ფორმირება მოგვიწიოს. ამ ტიპის კოალიციაში კი პასუხისმგებლობების სფეროები ნაწილდება, ზოგიერთი პასუხისმგებელი იქნება ეკონომიკაზე, ზოგი ფისკალურ პოლიტიკაზე და სხვ. ეს თუ მოხდა, ეს არა მხოლოდ „თავისუფალი დემოკრატებისთვის“, არამედ მთელი ქვეყნისთვის კარგი იქნება. გადანაწილებული პასუხისმგებლობები ყოველთვის უკეთ მუშაობს.
უჭერთ თუ არა მხარს, რომ პარლამენტმა საქმიანობა ქუთაისში განაგრძოს?
არავითარ შემთხვევაში. მე არც აქამდე ვუჭერდი და არც ახლა დავუჭერ, რომ საქმიანობა ქუთაისში განაგრძოს. მე ვფიქრობ, რომ პარლამენტის ქუთაისში ყოფნა არის არასახელმწიფოებრივი გადაწყვეტილება. ეს არის მეტი ხარჯი, დაკარგული დრო, ქვეყნის დისკომფორტი. თბილისში რაც შეიძლება დროულად უნდა დაბრუნდეს პარლამენტი. დროა, საქმეს მივხედოთ და გვეყოს მხოლოდ PR-ზე ზრუნვა.
რას ფიქრობთ პარლამენტში ქალთა სავალდებულო კვოტირების იდეაზე? თქვენი აზრით, თქვენი პარტიის მიერ წარმოდგენილ მაჟორიტარობის კანდიდატებში და საარჩევნო სიაში დაცულია თუ არა გენდერული ბალანსი და თუ არის დაცული - რატომ?
მიუხედავად იმისა, რომ სავალდებულო კვოტირება შემოღებული არ არის, ჩვენ „თავისუფალმა დემოკრატებმა“ დავავალდებულეთ ჩვენი თავი და ჩვენს სიაში 30% არიან ქალები. მე მუდამ ვუჭერდი მხარს ქალთა თანამონაწილეობას და ვფიქრობ, რომ დიკსრიმინაციულიც კი შეიძლება იყოს სავალდებულო კვოტირება. ეს წესით ბუნებრივად უნდა ხდებოდეს. თუმცა, რა თქმა უნდა, დასაწყის ეტაპზე 30%-იანი კვოტირება აუცილებელია და შემდეგ კვოტირების გარეშეც შეიძლება ვიხილოთ ქალთა უმრავლესობა საკანონმდებლო ორგანოში.
თქვენი აზრით, უნდა ჩაიწეროს თუ არა კონსტიტუციაში, რომ ქორწინება არის ქალისა და მამაკაცის კავშირი? რატომ?
ჩემი აზრით ამის აუცილებლობა არ არსებობს. მაგრამ მიუხედავად ამისა, მე ვიყავი ერთ-ერთი ინიციატორი ამ ჩანაწერის მორალურადაც და პოლიტიკურადაც. მორალურად მე გულწრფელად მჯერა, რომ ქორწინება არის ქალისა და მამაკაცის კავშირი. მეორე, პოლიტიკურად მივიღე ეს გადაწყვეტილება, რადგან ვფიქრობ, რომ ეს საკითხი რუსული პროპაგანდისტების მიერაა ლობირებული ევროპის წინააღმდეგ. ეს არ არის ევროპა, ევროპა არის თავისუფლება. სახელმწიფო ყველას უფლებების დამცველი უნდა იყო და არავითარ შემთხვევაში, უფლებების შემლახველი. ჩემი მოსახლეობისთვის თუკი საჭირო იყო, რომ ამით დამემტკიცებინა რუსული პროპაგანდის სიცრუე, მე ამ ჩანაწერის იდეას მხარი დავუჭირე.
აპირებთ თუ არა პარლამენტში საქართველოს ევროატლანტიკური საგარეო კურსის მხარდაჭერას? თქვენი აზრით რა პოლიტიკა უნდა გაატაროს საქართველომ რუსეთთან და ოკუპირებულ ტერიტორიებთან დაკავშირებით? უნდა შეიცვალოს თუ არა რაიმე ამ პოლიტიკაში?
ვფიქრობ, რომ ოკუპირებულ ტერიტორიებთან მიმართებით უფრო მეტი დიპლომატიური აქტიურობა და ზოგ შემთხვევაში დიპლომატიური აგრესიული ნაბიჯების გადადგმაც კი არის საჭირო. განსაკუთრებით ამერიკის შეერთებული შტატებით შესუსტებულია მხარდაჭერა და ჩვენ გვჭირდება ამ მიმართულებით სერიოზული მუშაობა. ქარტია, რომელსაც ჩვენ ხელი მოვაწერეთ აშშ-თან, კიდევ უფრო უნდა გაძლიერდეს და კონკრეტული თავდაცვისა და უსაფრთხოების ელემენტების შევიტანოთ. ჟენევის ჯგუფის და IPRN-ის მექანიზმის გაძლიერება, რათა კონკრეტული შედეგები გამოვიღოთ. მუშაობა უნდა გავაგრძელოთ, რათა ევროკავშირის EUMM-ის მისიის შეღწევითობა ოკუპირებულ ტერიტორიებზე იყოს მაქსიმალური. რა თქმა უნდა, ეუთოს როლის გაზრდაც ძალიან მნიშვნელოვანია.
რაც შეეხება საქართველოს ევროპულ და ევროატლანტიკურ არჩევანს, ჩვენ გავაგრძელებთ იმის კეთებას, რასაც ვაკეთებდით ხელისუფლებაში ყოფნის დროს, ოპოზიციაში ყოფნის დროს. ეს იქნება სატრანსპორტო, ეკონომიკური, ფინანსური, სოფლის მეურნეობის სეგმენტების გაძლიერება და ინსტიტუტების გაძლიერება. არ შეიძლება ბრიუსელში და სტრასბურგში ცნობილი ვიყოთ იმით, რომ პრემიერი და პრეზიდენტი კამათობდნენ ვინ დაესწრებოდა გაეროს ასამბლეას. ჩვენ „თავისუფალი დემოკრატები“ მოვამზადებთ საზოგადოებას და შევიტანთ აპლიკაციას ევროკავშირში სრულფასოვან წევრობაზე. ამას მე ნამდვილად ვპირდები ამომრჩეველს. ნატო-ზე ვადებზე ვერ ვილაპარაკებ, რადგან ტყუილი დაპირებებს გაცემა არ მინდა.
რუსეთს რაც შეეხება, არის დასალაგებელი ურთიერთობები. საჭიროა რეალურ პრაგმატულ საკითხებზე საუბარი. კარგია აბაშიძე-კარასინის ფორმატი, მაგრამ ჩვენ უნდა ვიცოდეთ რაზე საუბრობენ და ამ ფორმატს მკაცრად განსაზღვრული მანდატი უნდა ქონდეს. ჟენევის პროცესი ხელშეუხებელია და უმნიშვნელოვანესია, რადგან საერთაშორისო დონისაა. ჩვენ არ უნდა ვეთამაშოთ სახელმწიფო ინტერესებს, არასერიოზულად არ უნდა შევხედოთ დეოკუპაციის უმნიშვნელოვანეს პროცესს, რომელიც არის ნომერ პირველი ჩვენთვის.
საბურთალოს მე-5 ოლქის მაჟორიტარობის კანდიდატი დავით ონოფრიშვილი
რატომ იყრით კენჭს ამ კონკრეტულ ოლქში?
დღეისათვის პარლამენტში კასპის მაჟორიტარი ვარ, რადგან ჩემი წარმოშობა დაკავშირებულია ამ რაიონთან, ჩემი წინაპრები ცხოვრობდნენ კავთისხევში. 2016 წლის არჩევნებში გადავწყვიტე კენჭი მეყარა საბურთალოს ოლქში, სადაც მე დაბადებიდან ვცხოვრობ და სადაც ბევრ ადამიანს ვიცნობ. საბურთალოზე გავიზარდე, აქვე დავამთავრე სკოლა, ეკლესიაშიც აქ დავდივარ. ჩემთვის პასუხისმგებლობა იქნება, რომ საბურთალოს ამომრჩეველი ღირსეულად წარმოვადგინო პარლამენტში. გარდა ამისა, მომავალი არჩევნები ჩემთვის გარკვეული ინდიკატორი იქნება, რომ დავინახო, რამდენად დავიმსახურე იმ ადამიანების ნდობა და ხმა, რომლებსაც უკვე წლებია ვიცნობ და მათიც ვისაც არ ვიცნობ.
ჩამოთვალეთ 3-5 (ან მეტი) მთავარი პრობლემა, რომელიც თქვენი ოლქის ამომრჩევლებს (და არა ზოგადად ქვეყნის მოსახლეობის უმრავლესობას) განსაკუთრებით აწუხებს. თქვენი აზრით, როგორ უნდა მოგვარდეს ეს პრობლემები?
მე ვთვლი, რომ მე უნდა ვიყო ჩემი ამომრჩევლის ხმა და მათი ინტერესების გამტარებელი პარლამენტში, მე უნდა ვიყო მათი წარმომადგენელი სხვადასხვა უწყებასთან, მათ შორის მერიასთან და საკრებულოსთან ურთიერთობაში. ყველა საბურთალოელი ამავდროულად საქართველოს მოქალაქეა და შესაბამისად, ყველა საკითხი, რაც ეხება საგარეო პოლიტიკას, საშინაო პოლიტიკას, ეკონომიკას, გარემოს დაცვას, აინტერესებთ. ამომრჩეველი მე ხმას მაძლევს იმ პროგრამის შესაბამისად, რომელშიც მათი პრობლემების გადაწყვეტის ჩვენეულ ხედვას ვთავაზობთ.
რაც შეეხება კონკრეტულად საბურთალოს პრობლემებს, მათი ნაწილი შეიძლება უშუალოდ პარლამენტში ვერ წყდებოდეს, მაგრამ პარლამენტიდან ირიბად შეიძლება საკანონმდებლო ცვლილებებით გადაწყვეტა. გარდა ამისა, რა თქმა უნდა, როგორც პარლამენტარს მექნება უფლება დავესწრო საკრებულოს სხდომას, გავიტანო ჩემი მოსაზრებები და ხედვები. შესაბამისად, ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოებში ცივილური ლობირების მეშვეობით შესაძლებელია მოსახლეობის პრობლემების მოგვარებაზე ზრუნვა.
საბურთალოსთვის დიდი პრობლემაა შიდა ეზოები, რომელთა კეთილმოწყობა ბოლომდე დასრულებული არ არის. საჭიროა შესაბამისი ინფრასტრუქტურის მოწყობა კულტურულ-სპორტული აქტივობისთვის. ზოგ ეზოს განახლება სჭირდება, მაგრამ არის ადგილები, სადაც საერთოდ არ მოწყობილა მსგავსი დასასვენებელი ეზოები. ამასთან, კითხვის ნიშნებიც ჩნდება, რადგან რაიონებს საკმაოდ დიდი ბიუჯეტი აქვთ იმისათვის, რომ მსგავსი პრობლემები 2-3 წელიწადში გადაუწყვიტონ. შემდეგი პრობლემა განათლების სისტემას ესეხება, უფრო კონკრეტულად კი სკოლამდელი ასაკის ბავშვებისთვის არ არის საკმარისი საბავშვო ბაღები. ნაციონალური მოძრაობის პერიოდში ბევრი მათგანი გაყიდეს, ზოგიერთ ბაღს საკუთარ ოფისებადაც კი იყენებდნენ. დღეს სახელმწიფოს აქვს ფული, რომ თითოეული ბავშვი დააფინანსოს ბაღში მისასვლელად, მაგრამ პრაქტიკულად ყველა 6 წლამდე ასაკის ბავშვისთვის საკმარისი ადგილი არ არის. შესაბამისად, ჩემი პრიორიტეტი იქნება როგორც საბურთალოსთვის, თბილისისთვის, ასევე მთელი ქვეყნის მასშტაბით, იმ ფინანსების გამოყოფის მხარდაჭერა, რომ ეს პრობლემა მაქსიმუმ 2-3 წელიწადში იყოს სრულად გადაჭრილი.
მესამე ყველაზე მწვავე საკითხი არის სარეკრეაციო და ლანდშაფტური ზონებისათვის სტატუსის შეცვლის პროცედურების გამკაცრება და კ2 კოეფიციენტის შეზღუდვა, სადაც ის ამახინჯებს დედაქალაქის იერსახეს ან/და გამოიწვევს არსებულ ინფრასტრუქტურაზე ნეგატიურ ზეგავლენას.
აუცილებელია, რომ ერთხელ და სამუდამოდ მივიღოთ თბილისის განაშენიანების გენერალური გეგმა. უკვე 20 წელია ვარ პოლიტიკაში და მუდმივად მესმის, რომ აპირებენ ამ დოკუმენტის შემუშავებას, თუმცა არც ერთ მთავრობას და არც ერთ მერს არ ეყო პოლიტიკური ნება, რომ ეს გაეკეთებინა. შედეგად, სამარცხვინოდ და დამახინჯებულად ვითარდება ქალაქი.
რა არის თქვენი მთავარი წინასაარჩევნო დაპირებები ამომრჩევლისათვის? რა დროში აპირებთ თქვენი დაპირებების შესრულებას? გაგვაცანით მიახლოებითი გრაფიკი.
საერთოდ, როდესაც პარლამენტარი ირჩევა, ყველა თავის დაპირებას, როგორც მინიმუმ, უნდა ასრულებდეს 4 წლის მანძილზე. მაგალითად, საბურთალოს კონკრეტულ პრობლემებთან დაკავშირებით, შემიძლია გითხრათ, რომ მათი მოგვარება 3 წელიწადში მაინც შეიძლება. საბავშვო ბაღების და შიდა ეზოების პრობლემა 2020 წლამდე მოგვარებადია. რაც შეეხება სარეკრეაციო ზონებთან დაკავშირებულ საკითხებს, შესაძლებელია 2017 წელსვე გადაწყდეს.
რომელი კანონების ინიცირებას გეგმავთ პარლამენტში თქვენს საარჩევნო ოლქთან დაკავშირებით?
ჩემი საბურთალოდან წარმომადგენლობა პარლამენტში ნიშნავს, რომ ყველა კანონი, რომელსაც მხარს დავუჭერ, ან არ დავუჭერ, გატარებული იქნება საბურთალოს ამომრჩევლების ინტერესების პრიზმაში. ყველა ჩემი გადაწყვეტილება იქნება საბურთალოს მოსახლეობის საჭიროებებიდან გამომდინარე მიღებული, მათი სოციალური, ეკონომიკური, პოლიტიკური მოთხოვნებიდან გამომდინარე.
რას ფიქრობთ მაჟორიტარული სისტემის გაუქმების იდეაზე? უნდა გაუქმდეს თუ არა და რატომ?
ჩვენი პარტია ემხრობა არსებული მაჟორიტარული სისტემის გაუქმებას. ჩვენ მხარს ვუჭერთ რეგიონალურ მაჟორიტარულ (პროპორციულ) სისტემას, სადაც წარმომადგენლობა იქნება რეგიონიდან გამომდინარე. ამ სისტემის მიხედვით თვისობრივად განსხვავებული მაჟორიტარული ოლქები გვექნება, მაგალითად, თბილისის, კახეთის, ქართლის და ა.შ. ვფიქრობ, რომ მსგავსს სისტემას ბევრი დადებითი მხარე აქვს, მათ შორის ის, რომ ამ სისტემით არჩეული მაჟორიტარების სახით პარლამენტს უფრო მეტი პროფესიონალი ეყოლება.
პარლამენტში თქვენი არჩევის შემთხვევაში თუკი ოპოზიციაში იქნებით, რა გზებით შეეცდებით თქვენი დაპირებების განხორციელებას?
მე მაქვს გამოცდილება ოპოზიციიდან კანონების გატანის პარლამენტში. ზოგადად, წინა მოწვევის პარლამენტში ყველაზე მეტი კანონპროექტის ინიციატორი მე გახლავართ. როგორც ოპოზიციონერმა ბოლო 2-3 კანონი ისე გავიტანე, რომ უმრავლესობამ მხარი დაუჭირა. მაქვს გამოცდილება უმრავლესობასთან თანამშრომლობის. ისიც შემიძლია, რომ კომპრომისულად გავიტანო კანონები, რომლებიც უმრავლესობის მიერ მხარდაჭერილი იქნება. ზოგიერთი ოპოზიციონერი უბრალოდ ბევრ ხმაურს ტეხს, რომ მას მაგარი კანონი აქვს და შემდეგ ვხედავთ, რომ სესიაზე 5 კაციც კი არ უჭერს მხარს. მსგავსი ქმედებები აბსოლუტურად უშედეგო და პოპულისტურია. მე პირიქით გამოცდილება მაქვს, როდესაც ოპოზიციიდან გატანილ ჩემს კანონს ჰიბრიდული ავტომობილების შესახებ მხარი დაუჭირა ყველა დეპუტატმა. ასევე უიმედო სესხების შესახებ ჩემი კანონის წინააღმდეგ არავინ გამოსულა პარლამენტში და ისიც უმრავლესობით მივიღეთ. შესაბამისად, ჩემი გამოცდილებით მე კვლავ გავაგრძელებ საქართველოს მოსახლეობისთვის მნიშვნელოვანი ინიციატივების შეტანას პარლამენტში და მათი მხარდაჭერის უზრუნველყოფას.
გექნებათ თუ არა კონკრეტული ინიციატივები, რომლებსაც მთავრობას და პარლამენტს შესთავაზებთ სამუშაო ადგილების გაზრდისა და უმუშევრობის შესამცირებლად?
დასაქმება ყველაზე უმწვავესი პრობლემაა, რომელიც ვერც ერთმა ხელისუფლებამ ვერ მოაგვარა. თუმცა ბევრი პროგრამები იქმნებოდა, მაგალითად: მოქალაქეთა კავშირს ქონდა პროგრამა მილიონი სამუშაო ადგილის შექმნის შესახებ, რომელიც 10%-ითაც ვერ შესრულდა; ნაციონალური მოძრაობის პროგრამა „საქართველო სიღარიბის გარეშე“, რომელიც ასევე ვერ შესრულდა და სიღარიბე დღესაც არის 30% ქვეყანაში. ამიტომ უფრო ქმედითი და სერიოზული პროგრამებია საჭირო, რომლებიც უმუშევრობის პრობლემას გადაწყვეტენ. ამ პრობლემის გადასაწყვეტად საჭიროა სტრატეგიული ხედვა და მრავალმხრივი პროგრამა, რათა ეს საკითხები გადაიჭრას. მათი მოგვარება 1 ან 2 წელში ვერ მოხერხდება. ჩვენი ინიციატივებიდან მე გამოვარჩევ მიკრო და მცირე ბიზნესისთვის გადასახადებისგან გათავისუფლება ან მათი შემცირებას. ჩვენ ვაორმაგებთ იმ მოცულობებს, რაზეც ეს საგადასახადო შეღავათები ვრცელდება, რაც გამოიწვევს პირდაპირი მნიშვნელობით ამ ბიზნესების შემოსავლების თითქმის გაორმაგებას. შემდგომ კი გადასახადებიდან დაზოგილი ფული კვლავ ჩაბრუნდება ეკონომიკაში და სტიმულს მისცემს მის ზრდას.
გარდა ამისა, ეკონომიკაში ფუნდამენტური საკითხია სესხებზე ფინანსური ხელმიუწვდომლობა. მოქალაქეს, რომც ქონდეს კარგი ბიზნეს გეგმა და სურვილი მისი წამოწყების, მას არსებული საბანკო სისტემით უჭირს ფინანსური მხარდაჭერის მოპოვება. კომერციული ბანკები თავისი მოგების ინტერესით მოქმედებენ. ამიტომ სახელმწიფო ჩარევა და გარკვეულწილად სტიმულის შექმნა მნიშვნელოვანია, რათა ფინანსებზე ხელმისაწვდომობა არსებობდეს.
იმ შემთხვევაში, თუ თქვენ გახდებით პარლამენტის წევრი, რა ინტენსივობით და როგორ გააგრძელებთ ამომრჩეველთან კომუნიკაციას?
ჩემთვის წარმოუდგენელია, მაჟორიტარ დეპუტატად აგირჩიონ და მოსახლეობას არ ხვდებოდე. თუმცა ვიცი, რომ სამწუხაროდ, ასეთი დეპუტატებიც არსებობენ. მაჟორიტარებს აქვთ თავიანთი ბიუროები, რომლის მეშვეობითაც ამომრჩეველთან კომუნიკაციას არ წყვეტენ. ასე ვმუშაობდი მე კასპში და მხარს ვუჭერდი ჩემი ამომრჩევლის ინტერესებს, და მომავალშიც, რა თქმა უნდა, ვაპირებ თბილისშიც ამომრჩეველთან კომუნიკაციას ჩემი ბიუროს საშუალებით.
არჩევის შემთხვევაში მომდევნო წლები იქნებით დეპუტატი, თუ შეიძლება აღმასრულებელ ხელისუფლებაში გიხილოთ?
ამის წინასწარ დაგეგმვა, მით უმეტეს ოპოზიციდან, რთულია. საერთოდ კი მიმაჩნია, რომ თუ მაჟორიტარი ხარ, თუ მოსახლეობამ აგირჩია კონკრეტულ ოლქში, გარკვეულწილად უხერხულიც არის, რომ პირველივე წელს მიატოვე შენი ამომრჩეველი და გადახვიდე აღმასრულებელ ხელისუფლებაში. შეიძლება მთავრობიდან უფრო მეტადაც კი დაეხმარო მოსახლეობას, თუმცა პირადად მე თავს კომფორტულად ვერ ვიგრძნობდი.
უჭერთ თუ არა მხარს, რომ პარლამენტმა საქმიანობა ქუთაისში განაგრძოს?
არ ვუჭერ მხარს ამ იდეას. პარლამენტი უნდა დაუბრუნდეს თავის ადგილს, რომელიც არის ქალაქი თბილისი. მახინჯი და არასერიოზული იდეები, რომ პარლამენტის არსებობა განავითარებს ქუთაისს, არის ცრუ. ეს იყო სააკაშვილის შიშები, რომ პარლამენტის წინ არ ჩატარებულიყო მიტინგები. მას პარლამენტი გადაქცეული ქონდა ბეჭდის დამრტყმელ ორგანოდ. როგორც წესი, აქციები პარლამენტის წინ ტარდებოდა ხოლმე, არც მე მიზიდავს მსგავსი მიდგომა, თუმცა სააკაშვილმა სწორედ მათი თავიდან ასაცილებლად გადაიტანა პარლამენტი ქუთაისში. ქუთაისის განვითარება თუ ვინმეს უნდა, ამის ბევრი სხვა საშუალება არსებობს. ის 300 მილიონი, რაც დაიხარჯა პარლამენტის მშენებლობაზე, ქუთაისს სავსებით მოუწესრიგებდა ინფრასტრუქტურას, წყლის პრობლემას, კანალიზაციას, გზებს და სხვ. პარლამენტის თბილისში დაბრუნებით ბევრ ადმინისტრაციულ ხარჯსაც დავზოგავთ. ვფიქრობ, რომ აუცილებელია, მთავრობა და პარლამენტი დედაქალაქში მდებარეობდეს.
რას ფიქრობთ პარლამენტში ქალთა სავალდებულო კვოტირების იდეაზე? თქვენი აზრით, თქვენი პარტიის მიერ წარმოდგენილ მაჟორიტარობის კანდიდატებში და საარჩევნო სიაში დაცულია თუ არა გენდერული ბალანსი და თუ არის დაცული - რატომ?
სავალდებულო კვოტირება არ მიმაჩნია ბოლომდე სწორ მიდგომად. პარტიები თვითონ უნდა ხვდებოდნენ, რომ ქალები უნდა მონაწილეობდნენ პოლიტიკურ პროცესებში. მაგრამ ჩვენ ვართ დემოკრატიის განვითარების ისეთ სტადიაზე, რომ ბევრი პარტია ვერ ღებულობს მსგავსს გადაწყვეტილებას. შესაბამისად, გარდამავალ პერიოდში კვოტირება საჭიროა. ჩვენ „თავისუფალ დემოკრატებს“ სიაში 30%-ზე მეტი ქალი გვყავს წარმოდგენილი და ვთვლით, რომ მათი თანამონაწილეობა არის ძალიან აუცილებელი და სწორი.
თქვენი აზრით, უნდა ჩაიწეროს თუ არა კონსტიტუციაში, რომ ქორწინება არის ქალისა და მამაკაცის კავშირი? რატომ?
აუცილებლობა ამ ჩანაწერის, შეიძლება არ არის, რადგან სამოქალაქო კოდექსში უკვე წერია. თუმცა საზოგადოების არც თუ ისე მცირე ნაწილი ნერვიულობს ამ საკითხზე და ფიქრობს, რომ თუკი კონსტიტუციაში არ იქნება მსგავსი ჩანაწერი, შესაძლებელია მომავალში კანონი შეიცვალოს. აქედან გამომდინარე, მე ვთვლი, შეიძლება ეს ჩანაწერი გაკეთდეს კონსტიტუციაში. თუ ვეთანხმებით, რომ კანონში იყოს, რატომ არის პრობლემა, რომ კონსტიტუციაშიც ჩაიწეროს. შესაბამისად, იმისთვის რომ საზოგადოებას შიშები გაუქრეს და პოლიტიკური სპეკულაციების საშუალებაც აღარ იყოს, მე ვემხრობი ამ ჩანაწერს.
აპირებთ თუ არა პარლამენტში საქართველოს ევროატლანტიკური საგარეო კურსის მხარდაჭერას? თქვენი აზრით რა პოლიტიკა უნდა გაატაროს საქართველომ რუსეთთან და ოკუპირებულ ტერიტორიებთან დაკავშირებით? უნდა შეიცვალოს თუ არა რაიმე ამ პოლიტიკაში?
20 წელზე მეტია მხარს ვუჭერ საქართველოს ევროატლანტიკურ საგარეო პოლიტიკურ კურსს, ჯერ კიდევ როცა 1995-1999 წლების პარლამენტის წევრი ვიყავი და, რა თქმა უნდა, იმავეს ვაგრძელებ მას შემდეგ. რაც შეეხება რუსეთს, საჭიროა გაგრძელდეს დეოკუპაციის პოლიტიკა, თუმცა ამავე დროს უნდა მიმდინარეობდეს კულტურული, სამეცნიერო, ნაწილობრივ ფრთხილი სავაჭრო ურთიერთობები. ხელისუფლება რუსეთში არ იქნება მუდმივი და აუცილებლად უნდა შეიქმნას თანმიმდევრულად საფუძველი მომავალში შესაძლო მშვიდობიანი სამეზობლო ურთიერთობებისთვის. ეს, რა თქმა უნდა, მხოლოდ იმ შემთხვევაში, როდესაც საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობა აღდგება. ზოგადად, არ ვარ მომხრე რუსეთთან კონფრონტაციული ურთიერთობების, ვფიქრობ, რომ რაღაც დონეზე მაინც უნდა არსებობდეს კულტურული და ეკონომიკური ურთიერთობები. თუმცა სანამ კონფლიქტი არ დარეგულირდება, რა თქმა უნდა, ყველა საკითხზე რუსეთთან ვერ ვისაუბრებთ.
დიდუბის მე-16 ოლქის მაჟორიტარობის კანდიდატი ლევან სამუშია
რატომ იყრით კენჭს ამ კონკრეტულ ოლქში?
ზოგადად უნდა დავიწყოთ იმით, თუ რატომ გადავწყვიტე მონაწილეობა საპარლამენტო არჩევნებში რატომ უნდა წავიდე პოლიტიკაში და რატომ გადავდგი ეს ნაბიჯი. მე დიდი ხნის განმავლობაში აქტიურად ვიყავი ჩართული პოლიტიკურ პროცესებში, დაწყებული 2006 წლიდან. ვიცავდი არაერთ პოლიტიკურ პატიმარს, ვმონაწილეობდი აქციებში. გავიხსენებ 7 ნოემბერს, როდესაც მოვიწამლე კიდეც და ძალიან მძიმედ მახსენდება ეს დღე არა მარტო ჩემი პირადი გამოცდილების გამო, არამედ ზოგადად იმით თუ რაც მოხდა მაშინ ქვეყანაში. ვმუშაობდი ადამიანის უფლებების კუთხით, პოლიტიკური პატიმრებისა და პოლიტიკური დევნილების უფლებებს ვიცავდი. ზოგს ეშინოდა კიდეც მსგავს საქმეებზ
